Ekonomi yazıları

Abstract

1980’li yılların ikinci yarısından itibaren hızlanarak artan ekonomik ve siyasi serbestleşme süreci, 1990’larda bilgi ve iletişim teknolojileri alanındaki gelişmelerle birleşerek ”küreselleşme” kavramının literatüre yerleşmesine neden olmuştur. 1990’lı yılların başından itibaren, çift kutuplu dünyanın ortadan kalkması ile daha geniş bir coğrafyaya yayılma imkanı bulan ekonomik küreselleşme, çok uluslu şirketler arasındaki ticaretin artması, hizmetler sektörünün güçlenmesi, teknolojinin hızla gelişmesi ve yaygınlaşması ile ülke sınırlarının soyut olarak ortadan kalkması sonucu ortaya çıkan ekonomik gelişmeyi ifade etmektedir. Dünya çapında meydana gelen bu değişim ve gelişim süreci, her ülkeyi olduğu gibi Türkiye’yi de yakından ilgilendirmektedir. Türkiye’deki firmaların önemli bir kısmı küreselleşmeyle artan uluslararası rekabet sürecinde, gerek üretim tekniği, gerek kalite, gerekse üretim ölçeği açısından olumsuz etkilenmiş, bir çoğu da uluslar arası entegrasyon anlamında ciddi sıkıntılar yaşamışlardır. Teknoloji-yoğun sektörlerin kendisine daha geniş pazar imkanı bulabildiği günümüz dünya ticaretinde, Türkiye’nin rekabet edebilmesi için öncelikle yapısal reformlarla buna olanak sağlaması ve üretim sektörünü buna teşvik etmesi gerekmektedir. Sanayi üretimini dünya devletleri ile rekabet edebilecek bir şekilde artırabilmek için, öncelikle maliyetlerin rekabet edebilmesini sağlamak gerekmektedir. Enerji fiyatları, vergi oranları, hammadde girdi maliyetleri ve işgücü-emek piyasasında istikrar sağlanarak verimi artırmak öncelikli olarak ele alınmalıdır. Standart emek-yoğun ürünlerin ihracatına (tekstil vb) ağırlık vererek dış ticarette dengeyi sağlamak mümkün gözükmemektedir. Sürekli cari açıklar karşısında iç ve dış piyasalardan sürekli borçlanmak kaçınılmaz bir döngü olmaktadır. Yeni borçlanmalar da yeni faizler ve yatırım yerine borç ve faiz ödemelerine giden fonlar demektir. Türkiye'de KOBİ'lerin büyük ölçüde fason üretime yöneldikleri, kendi markalarını yaratmakta ve kendi ürünlerini pazarlamakta güçlük çektikleri görülmektedir. Ülke imajının ve markanın olmaması bu işletmelerin rekabet gücünü büyük ölçüde zayıflatmaktadır. Firmaların kendi markasını yaratmadığı, kaliteli üretime ve üretim süreçlerine önem vermediği sürece sözkonusu gelişmeler karsısında rekabet avantajı yakalamaları olanaksızdır. Tüm bu gelişmeler, kaçınılmaz olarak firmaları ve dolayısıyla ekonomik gelişmeyi çeşitli boyutlarda etkilemektedir. Küreselleşmenin ve bu kapsamdaki serbestleşme hareketlerinin etkilerinin Türkiye ve Denizli ekseninde yorumlanmasını amaç edinen ve aramızdan erken ayrılan merhum hocamız, meslekdaşımız Prof.Dr. Ferhat Erarı’nın anısına hazırlanan bu çalışma, Uluslar arası İktisat, Türkiye Ekonomisi, Bölgesel Kalkınma gibi lisans ve lisansüstü dersler için yardımcı kitap olarak dizayn edilmiştir. Prof. Dr. Ferhat Erarı, mütevazı kişiliği ve hoşgörüsüyle gerek görev yaptığı üniversitelerdeki meslektaşları gerekse öğrencileri arasında saygınlık kazanmayı başarmış değerli bir akademisyendir. Anısına armağan olarak hazırladığımız bu kitabı, çalışma arkadaşları ve öğrencileri adına, vefa duygularımızın bir nişanesi olarak okuyucuların beğenisine sunmaktan gurur duyuyorum. Bu kitabın ortaya çıkmasında en büyük pay, kuşkusuz nitelikli çalışmalarıyla katkıda bulunan yazarlara aittir. Kitabın yayına hazırlanması sürecinde emeği geçen mesai arkadaşım Öğr. Gör. Muhammet Emin Soydaş’a ve her zaman olduğu gibi, desteklerini esirgemeyen kızlarım Zeynep ve Pınar’a ayrıca teşekkür ediyorum. Kitabın basımında gösterdikleri titiz çabalarından dolayı Üniversitemiz Yayın Komisyonu ve yayınevi çalışanlarına da teşekkür borçluyum. 25 Mayıs 2010, Denizli Prof.Dr. Nihal YAYLA