Koruma ve onarım uygulamaları öncesinde tarihi taş yapılarda bozulmaların teşhisi: Phrygia Hierapolis’inden bir örnek

Abstract

Türkiye’de ve dünyada hızla gelişen koruma ve onarım bilimi, günden güne alanda başarılı çalışmaların yapılmasına imkan sağlamaktadır. Bu alanda yapılan uygulamaların başarılı olmasına destek olan en önemli basamaklardan biri ise bozulmaların teşhisidir. Bu tez çalışmasında, taş yapıların koruma ve onarım çalışmalarına yön veren bozulmaların teşhisi üzerinde durulmuştur. Örnek çalışma olarak Phrygia Hierapolis’inden bir anıtsal taş mezar yapısı çalışılmıştır. Çalışma kapsamında, mezar yapısında görülen taş bozulmaları; görsel analiz tekniklerinden haritalandırma ve suda çözünen tuz testleri ile incelenmiştir. Haritalandırma çalışmasındaki görsel analizler AutoCAD programı yardımıyla çizimlere aktarılmıştır. Elde edilen verilerle mezar yapısında görülen taş bozulma türleri, oluşma nedenleri ve birbirleri ile olan ilişkileri incelenmiştir. Yapılan incelemeler ile bozulmaların ortaya çıkmasına neden olan etkenler tespit edilmeye çalışılmış ve önlenmesi için gereken müdahaleler konusunda önerilerde bulunulmuştur. Bu çalışmada ilgili mezar yapısına ve benzer örneklere, gelecekte uygulanacak müdahaleler öncesi yararlı olabilecek veriler sunulmuştur.

Developments in the restoration and conservation science give opportunities for successful applications in the field in Turkey and the world. One of the main contributing steps in the field of conservation is diagnosis of the deterioration problems. In this thesis, the emphasis is given on the diagnostics studies of the problems of stone monuments. As a case study, the monumental tomb in Hierapolis of Phrygia was examined. The stone deterioration problems were evaluated by visual mapping and through basic water soluble salt tests. Visual mapping was done by using AutoCAD software. The types and the sources of deterioration of stone were examined by evaluating the gathered data and basic preventive measures were suggested. The data and the results of this study will be useful for the future conservation works of the studied tomb and similar monuments.