Bazı yağlı tohumlu bitkilerde gama radyasyonun (CS137) M1 generasyonlarında oluşturduğu modifikasyonların fizyolojik özellikleri ile yağ verimine etkisinin belirlenmesi ve antimikrobiyal aktivitelerinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada, yağlı tohumlu bitkilerden Carthamus tinctorius (aspir), Helianthus annuus (ayçiçeği), Simmondsia chinensis (jojoba), Brassica napus (kanola/Kolza), Glycine max (soya) ve Sesamum indicum (susam) tohumlarında 0 (kontrol), 100, 200, 300, 400 ve 500 Gy olmak üzere beş farklı dozda sezyum-137 (Cs137) kaynağı kullanılarak gama radyasyon uygulaması yapılmıştır. Radyasyon uygulaması sonrası tohumların ham yağ verimleri ekstraksiyon yöntemi ile tespit edilmiştir. Gama radyasyon uygulanmayan kontrol grupları hariç ham yağ verimleri % 8.45 ile %46.84 arasında olduğu gözlenmiştir. Ham yağ verimi en yüksek olan tohumların C.tinctorius-Yenice, H.annuus-Tanay, S.chinensis- Arizona A-42, B.napus-Licort, G.max-Ataem-7 ve S.indicum-Tan99 türleri olduğu belirlenmiştir. Ham yağ verimi yüksek olarak belirlenen tohumlar ekim yapılarak M1d generasyonu elde edilmiş ve radyasyonun fizyolojik ve morfolojik etkileri belirlenmiştir. Genel olarak radyasyon uygulamasının bitki fide boyunda azalmaya neden olduğu belirlenmiştir. Radyasyon uygulanan tohumlardan elde edilen M1 generasyon bitkilerde klorofil miktarının azaldığı karotenoid miktarlarının arttığı belirlenmiştir. Antimikrobiyal aktiviteleri belirlenen bu türlerden özellikle S.chinensis Arizona-A42’nın P.aeruginosa ATCC 27853’e karşı antibiyotiklere oranla önemli ölçüde antibakteriyel aktivite gösterdiği tespit edilmiştir. Tohum yağlarının GC-MS analizlerinde genel olarak linoleik asit (C18:2n6), oleik asit (C18:1n9) ve palmitik asit (C16:0) ortalama %60.31, %21.64 ve % 15.48 olmak üzere sırasıyla major bileşikler olarak tespit edilmiştir.

In this study, the crude oil yield of different varities (Carthamus tinctorius, Helianthus annuus, Simmondsia chinensis, Brassica napus, Glycine max, Sesamum indicum) of oil seeds after gamma radiation were determined. The seeds were used and irradiated with doses of 0 (control), 100, 200, 300, 400 and 500 Gy gamma radiation in this study. Irradiation was performed in a cesium (Cs137 ) Gammacell 3000 Elan source in the Pamukkale University Faculty of Medicine in the department of the radiology. Extraction of the seeds was done with Soxhlet apparatus using petroleum ether. The highest crude oil yield was obtained at C.tinctorius-Yenice, H.annuus-Tanay, S.chinensis- rizona A-42, B.napus- Licort, G.max- Ataem-7 ve S.indicum-Tan-99 seeds. The highest crude oil yield of seeds were planted and M1 plant were obtained. Physiological and morphological effects of gamma radiation on M1 plants were determined. In generally, there was an decrease in the seedling of lenght and total amount of chlorophyll in M1 plants after gamma radiation. But, the amounts of carotenoid increased in M1 plants. Antimicrobial activity of extracts were tested by a disk diffusion method. Extracts of the S.indicum Tan-99 showed no antimicrobial activity against M.luteus NRRL B-4375 and E. coli ATCC 25922. The highest linoleic acid obtained in control and 500 Gy gamma irradiation with average 44,66 % and 44,63%, respectively. The chemical composition of the highest yield extracts was elucidated by GC-MS (Gas chromatography-Mass Spectrometry). The major components of G.max-Ataem7 were linoliec acid (C18:2n6) and oleic acid (C18:1n9) with an average of 60.31 and 21.64%, respectively.