İzmir Limanı'na yapılacak ek konteyner terminalinin depolama ve elleçleme kapasitesinin araştırılması

Abstract

Denizyolu taşımacılığının günümüzde en önemli alt sistemi olan konteyner taşımacılığı ve bu sistemdeki gelişmeler, ülkemiz ticaretini doğrudan etkilemekte ve bu konuda yoğun çalışmalar yapılmaktadır. İnşaat mühendisliğinin diğer alanlarında olduğu gibi, deniz bilimleri alanında yapılan çalışmalarda da, istatistiksel yöntemler ışığında yapılan modelleme çalışmaları giderek yaygınlaşmaktadır. Bu sayede, ele alman sistemin özellikleri incelenerek, mühendislik tasarım ve uygulamalarında önemli ilerlemeler sağlanabilmektedir. Bu çalışmada, limanların konteyner terminallerinin depolama alan büyüklüklerini saptamada kullanılabilecek ve ülke ekonomik parametre ve hedeflerini göz önüne alan çeşitli benzetim modelleri sunulmaktadır. Önerilen benzetim modelleri, "Zaman Serileri", "Regresyon Analizi" ve yaklaşım yöntemiyle elde edilen bir "Üstel Denklem Modeli" şeklindedir. Uygun modellerin seçimi aşamasında, limandan yapılan yüklemeler için "Üstel Denklem Modeli" ve limana yapılan boşaltmalar için "Zaman Serileri" uygun bulunmuştur. İzmir Limanı'nda 1988-2003 yılları arasında gözlenen yükleme ve boşaltmaların aylık trafik verileri kullanılarak modeller geliştirilmiştir. Modellerin yapılandırılmasında yardımcı parametre olarak boşaltma için ülke ithalatı, yükleme için ülke ihracatı ve imalat sanayinde çalışan kişi sayısı değerleri kullanılmıştır. Tek parametreli boşaltma yüklerindeki artışların doğrusal, iki parametreli yükleme değerlerininse, üstel bir denklemle ifade edilebileceği saptanmıştır. Modelleme çalışması ve ardından gelen projeksiyon aşamasıyla, İzmir Limanı'nda 2020 yılma kadar elleçlenmesi olası konteyner trafikleri elde edilmiştir. Elde edilen trafik değerleri, İzmir Limanı için gündemde olan yeni konteyner terminalinin yatırım planının yapılmasında kullanılmıştır. VI Planlanan terminalin yapılması ve beklenen miktardaki alanın konteynerlere ayrılması durumunda, gelecek 15-20 yıllık dönemde İzmir Limanı'nın, konteyner limanı olarak hizmet verebileceği görülmüştür. Ayrıca, İzmir Körfezi'nde yapımı planlanan kanal tarama çalışması ile üçüncü kuşak yeni konteyner gemilerinin limana yanaşması mümkün olacaktır. Ancak bu gemilerin limana yanaşması ile doğacak yeni konteyner trafüderinin hesabı kapsam dışı bırakılmıştır.

There has been ongoing research on container transshipment in maritime transport in transportation engineering. Container transshipment mainly affects the regional and national economical activities in any country. It also plays one of the main building blocks in Turkish economy, where about 90% of the import and export is carried out by way of seaports. Based on the increase on the gross national products, the demand for the ports is in increasing trend. In order to meet the growing demand, the seaports should be carefully planned. The goods are usually exported or imported in ports by way of the containers, which can be defined as a special kind of the devices that contain a various sizes of the volume. This study deals with the planning prerequisites of the container terminals in seaports. It also analyzes the stocking area. The demand is first estimated using the export, import and the employment figures. Then regression, and non-linear analysis is carried out to estimate future demand. The demand models are also tested with the trend analysis. Using the part of data to estimate weighting variables and the rest for the testing purposes carries out the model development. The model, which provides minimum total average relative errors, is selected for future forecasting of the demand. The performance of the models is also tested with the other forms of models. It is found that the exponential form of the models may be used to estimate the values of loading demand while for unloading the trend models are suitable. The models previously mentioned are developed based on the monthly data between 1988 and 2003 in the unit of TEU (Twenty-feet equivalent unit). For estimating unloading demand, the selected independent variable is export, and for loading the export and the employment figures in industrial sector is selected. VIII The handling capacity of the ports is forecasted for Izmir Port, which is located west part of Turkey. The forecasted handling traffic is used for planning the stocking area in Izmir under various scenarios. The results showed that the models developed may be used to estimate future handling traffic in seaport like Izmir. Then the planning may be carried out by way of yearly investments to meet future growth of traffic. It is found that the scenario 1 the most realistic one if socio-economic indicators follows the current trend.