Ulaşım ağlarında rota seçim probleminin bulanık mantık ile modellenmesi

Abstract

Günlük yaşamın önemli bir parçası olan seyahat aktivitesi, ulaşım türü (mod) ve güzergah (rota) seçimiyle ilgili olarak verilen kararlar sonucu biçimlenmektedir. Rota seçim problemi, bir çok parametrenin değerlendirilerek, bireysel fayda en büyüklemesinin sağlanabilmesine yönelik oldukça kompleks bir problem olup, oluşturulacak modelin verimliliği, bireysel rota davranışının gerçekçi olarak yakalanabilmesine bağlıdır. Özellikle toplu taşımacılık yerine, özel araç kullanımını tercih eden yol kullanıcıları için doğru rota seçim kararı elde edecekleri fayda üzerinde son derece etkilidir. Trafik planlayıcıları için de rota seçimi, verimli ve başarılı bir trafik atama sistemi oluşturmak adına oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı, Denizli ilinde belirlenmiş olan önemli bir yol ağındaki rota seçim problemini, yapılan anket çalışması sonucu elde edilen gerçek veriler kullanılarak bulanık olarak modellemektir. Çalışmada, rota seçim davranışı üzerinde etkili olan en önemli dört parametre, Seyahat süresi, Trafik güvenliği, Tıkanma olasılığı ve Çevresel etki değerlendirmeleri, kullanılarak bulanık mantık modeli oluşturulmuştur. Çalışmada, rota seçim davranışının hassassızlık, belirsizlik ve kesinsizlik niteliklerini modelleyebilme yeteneğine sahip olan Bulanık Model kabullerinden yararlanılmıştır. Geliştirilen Bulanık Mantık modeli, lojistik regresyon modelleri ile karşılaştırılmış ve gerçek değerlere en yakın sonuçlar BM modeli ile elde edilmiştir.

Trip patterns are a very important part of daily life which are defined according to the decisions about route choice and mode choice. As the route choice is a complex problem with many parameters to maximize the individual benefit, the effectiveness of a route choice model depends on well-understanding of the route choice behaviour. Especially for the personal travels instead of public transportation, the right route choice decision is very important for the road users to get the highest benefit and for traffic planners to form the effective traffic assignment. The purpose of this study is to model the route choice problem of an important network defined in Denizli with Fuzzy Logic, by using the real data gained by a survey. A fuzzy logic model, that uses the four most important parameters of route choice behaviour; Travel time, Traffic safety, Congestion and Environmental affects is proposed. In this study, fuzzy logic concepts are used to take the note of imprecision , vagueness and uncertainty characteristics of route choice behaviour. The proposed fuzzy logic model in this study is compared with Logistic Regression Models and the closest results to the real ones are obtained with Fuzzy Logic Model.