Yeni mono- ve di- azokaliks [4] aren türevlerinin sentezi ve absorpsiyon özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, kenetlenme bileşeni olarak kullanılan 25,26,27-tribenzoiloksi- 28-hidroksi-5,11,17,23-tetra-(tert-bütil)kaliks[4]aren ve 25,27-diasetoniloksi-26,28-dihidroksi- 5,11,17,23-tetra-(tert-bütil)kaliks[4]aren literatüre uygun olarak sentezlendi. Elde edilen bu bileşiklerin toluen içerisinde AlCl3 katalizörlüğünde dealkilleme yöntemi ile 25,26,27- tribenzoiloksi-28-hidroksi-11,17,23-tri-(tert-bütil)kaliks[4]aren (A) ve 25,27-diasetoniloksi- 26,28-dihidroksi-11,23-di-(tert-bütil)kaliks[4]aren (B) bileşikleri oluşturuldu. Literatüre göre sentezlenen bu bileşikler kenetlenme bileşeni olarak kullanıldı. Bu bileşikler (A ve B) aromatik diazonyum tuzları ile kenetlenerek (2-, 3- ve 4-nitro, 4- fenilazo, 2- ve 3- kloro, ve 3- ve 4-metil anilin), sekiz mono- azokaliks[4]aren (A1 - A8) ve sekiz di- azokaliks[4]aren (B1 - B8) olmak üzere toplam 16 bileşik sentezlendi. Sentezlenen bileşiklerin yapıları (A1 - A8 ve B1 - B8) UV-vis, FT-IR ve 1H-NMR spektroskopik teknikleri ve elemental analiz yöntemi ile aydınlatıldı. Sentezlenen bileşiklerin absorpsiyon spektrumları üzerine çözücü, konsantrasyon, sıcaklık, asit ve baz etkileri incelendi. Bileşiklerin absorpsiyon spektrumları aromatik amin içeren esas bileşikler ile karşılaştırıldığında daha geniş kırmızıya kayma gösterdikleri gözlendi. Sentezlenen bileşiklerin renkleri, aromatik halkanın yapısı ve sübstitüentler dikkate alınarak tartışıldı.

In this study, 25,26,27-tribenzoyloxy-28-hydroxy-5,11,17,23-tetra-(tert- butyl)calix[4]arene and 25,27-diacetonyloxy-26,28-dihydroxy- 5,11,17,23-tetra-(tert- butyl)calix[4]arene have been subjected to de-alkylation process in toluene with AlCl3 catalysis, which resulted in the formation 25,26,27-tribenzoyloxy-28-hydroxy-11,17,23-tri- (tert-butyl)calix[4]arene (A) and 25,27-diacetonyloxy-26,28-dihydroxy-11,23-di-(tert- butyl)calix[4] arene (B). These components have been used as coupling component, which have been synthesized according to the literature. The compounds (A ve B) have been coupled with aromatic diazonium salts (2-, 3- and 4-nitro, 4-phenylazo, 2- ve 3- kloro, and 3- ve 4-methyl aniline), which resulted in the formation of total 16 components including eight mono- azocalix[4]arene (A1 - A8) and eight di- azocalix[4]arene (B1 - B8) compounds. The prepared compounds (A1 - A8 and B1 - B8) were characterized based on using UV-vis, FT-IR ve 1H-NMR spectroscopic techniques as well as elemental analysis. Solvent, concentration, temperature, acid and base effects on the absorption spectra of compounds have been investigated. The absorption spectra of the prepared compounds are discussed, both the effect of varying pH and solvent upon the absorption ability of azocalix[4]arenes. Absorption maxima of the prepared compounds showed large bathochromic effects in comparison with analogues compounds containing aromatic amine residue. The colors of the prepared compounds are discussed with respect to the nature of the aromatic ring and substituents.