Dokuma esnasında çözgü deformasyonunun belirlenmesi yöntemlerinin analizi ve geliştirilmesi

Abstract

Dokuma kumaşların yapısını ve dokuma işleminin teknolojik parametrelerini etkileyen önemli faktörlerden birisi dokuma sırasında çözgü ipliklerinin deformasyonudur (ipliklerin boyuna uzamasıdır). Çözgü ipliklerinin deformasyonunun değişim tarzına ve değerine uygun biçimde çözgü gerginliğinin değeri değişmektedir. Tezgâhta meydana gelen çözgü uzamasının değeri ile iplik gerginliği arasında doğru orantılı bir ilişki bulunmaktadır. Bu nedenle de çözgü gerginliğini oluşturan çözgü salma ve diğer önemli mekanizmaların parametrelerinin belirlenmesinin ve ayarlanmasının önemi, çözgü deformasyonunun değişim tarzını ve gerçek değerini düzgün tespit etmek açısından daha da artmaktadır. Zira uzamanın değeri önceden belli olduğunda uzama dikkate alınarak üretilecek kumaş için gereken iplik uzunluğu daha hassaslıkla tasarlanabilir. Bunlar göz önüne alındığında, dokuma makinalarında çözgü ipliklerinin deformasyonunu incelemenin ve değerini doğru tespit etmenin önemli olduğu görülmektedir. Bu çalışmada dokuma kumaşlarını dokuma esnasında deformasyonunun tespit edilmesi üzerine geniş kaynak araştırmaları yapılmış, deformasyon ortamının kapsamlı analizi verilmiş, deformasyonun kumaş yapısına etkisi ele alınmış ve dokuma esnasında çözgü deformasyonunun direk olarak belirleme yöntemi önerilmiş, uygulanmış ve çeşitli temel örgülere sahip kumaşların dokunmasında denenmesi gerçekleştirilmiştir. Su ana kadar yapılan bilimsel teorik ve deneysel araştırmalar incelenerek çözgü deformasyonu dikkate alınarak, çözgü ipliklerinin dokumaya hazırlığı sırasında levende sarılan iplik uzunluğunun önceden tasarlanması üzerine teorik ve deneysel çalışmalar verilmiştir. Deneysel araştırmaların sonucunda bezayağı ve dimi gibi yaygın örgülü kumaşların üretimi sırasında ki deformasyon değerlerinin değişimini belirleyen ve uygulama açısından önemli olan pratik neticeler elde edilmiştir.

One of the most important factor effecting woven fabric structures and technological parameters of weaving process is the warp deformation during weaving. Warp tension is changing due to changing behavior and values of warp deformation. There is a direct proportion between in-loom warp strain and yarn stress. For this reason determination and adjustment of parameters of let-off motion mechanism and other important mechanisms forming warp tension is getting more important for determining warp tension behavior and real value. On the other hand, warp strain may have an important effect on rational usage of yarn during fabric manufacture. If strain value is predictable before weaving process, requiring yarn length for the fabric will be more precisely calculated. Regarding all these, the importance of examining warp deformation and correctly determining its value on weaving machines will be recognized. In this thesis, detailed research has been conducted on determination of in-loom warp deformation of woven fabrics; a detailed analysis of deformation combining yarn and fabric has been done; effect of deformation on fabric structure has been searched and a direct determination method of in-loom warp deformation has been offered and this method has been applied during weaving of fabrics at different main weaving patterns. Besides this, all scientific researches and experimental investigations in literature have been searched and theoretical and experimental studies on pre-calculations of yarn to be wound on warp beam have been conducted. As the result, an experimentalmethod which in, practical, and important for determining deformation values is suggested and it has been applied to obtain deformation values of common patterns namely plain and twill.