Kara yolları ve demir yollarında verimlilik analizi

Abstract

Günümüzde yolcu ve yük taşımacılığında kullanılan başlıca ulaşım sistemlerden olan karayolları, demiryolları ve bu sistemlerdeki gelişmeler, ülke ekonomisini doğrudan etkilemekte ve bu ulaşım sistemlerinin işleyişini daha verimli hale getirmek için yoğun çalışmalar yapılmaktadır. Büyük ölçekli ilk yatırım maliyetlerinin yanında, bakım/onarım, enerji, personel/işçi giderlerini içinde bulunduran işletme maliyetlerinin de miktarı göz önüne alındığında, gelişmekte olan ve kısıtlı ekonomik kaynaklara sahip olan ülkelerde karayolu ve demiryolu ulaşım sistemlerinin planlama-inşa-işletme aşamalarında verimlilik analizlerinin özenle yapılması gerekmektedir. Bu çalışmada, Türkiye'deki karayolu ve demiryolu ulaşım sistemlerinin verimlilik düzeyleri incelenerek, gelecek yıllarda bu sistemlerin yolcu ve yük taşımacılığında daha etkin şekilde kullanılması için işgücü ve yatırım planları çeşitli senaryolar altında incelenmiştir. Yapılan analizlerde, üretimde kullanılan tüm girdilerdeki bileşik verimlilik değişmelerinin ölçülebilmesi için Toplam Faktör Verimliliği kullanılmıştır. Girdi değişkenlerinin birbiriyle uyum içinde olmayan anlamlı büyüklüklerini bir araya getirmek için indeksleme yöntemi ve benzer girdiler kullanarak çıktı ya da çıktılar ortaya koymakla sorumlu karar noktalarının göreceli etkinliklerini değerlendirmek için Veri Zarflama Analizi kullanılmıştır. Bu senaryolar, karayolu ve demiryolu sistemlerine yapılan yatırımların ve bu sektörlerde istihdam edilen işgücünün 1985-2005 yılları arasındaki eğilimine bağlı olarak üretilmiştir. Karayolu ve demiryolu ulaşım sistemlerinde 2015 yılına kadar gözlemlenmesi beklenen yolcu-km ve yük-km değerleri 3 farklı senaryo altında ele alınmıştır. Karayolları ve demiryolları arasında verimlilik karşılaştırılması yapılmıştır. Sonuçlar göstermektedir ki, karayolu ve demiryolu ulaşım sistemlerinin 2015 yılına kadar daha yüksek verimlilikle çalıştırılabilmesi için bu sektörlere yapılan yatırımların ve kullanılan işgücünün arttırılması gerekmektedir.

Railways and highways have long been used for passenger and load transportation in the world. Developments in these systems directly affect economical conditions of countries. Recently, many studies are made in order to operate these transportation systems more efficiently. Besides large amount of capital investment costs, when the operating cost which includes maintenance, energy and labor force costs is considered, the analysis of productivity during planning-construction-operating steps should be carefully performed. In this study, productivity levels of the highways and railways transportation systems in Turkey are investigated. In order to use these systems more effective in passenger and load transportation in the future, labor employment and investment plans are investigated under different scenarios for highway and railway systems, respectively. Total Factor Productivity is used in order to measure the productivity variations of all inputs. In order to combine the inconsistent but significant values of the input parameters, the indexing method and Data Envelopment Analysis is used to evaluate the relative efficiency of the decision points which is responsible of generating outputs using similar inputs. The passenger-km and ton-km values are core casted until 2015 on highway and railway systems for 3 different scenarios. These scenarios are proposed depending on the trend of investments and employed labor force between 1985 and 2005. Productivity results are compared between railways and highways. Results showed that, investment and labor force should be increased to operate these systems more efficiently.