Ergonomik koşullar altında montaj hattı dengeleme

Abstract

Montaj hattı dengeleme problemi literatürde en çok araştırılan konuların arasında yer almaktadır. Yapılan araştırmaların çoğu; çevrim süresinin veya istasyon sayısının en küçüklenmeye çalışıldığı basit montaj hattı dengeleme problemi (BMHDP) üzerine yoğunlaşmıştır. Bu çalışmalarda görevlerin iş istasyonlarına atanmasında sadece öncelik ilişkileri ve çevrim süresine dikkat edilmektedir. Ancak, uygulamada, hat dengelemesi yapılırken görevin zorluğu, riski, monotonluk düzeyi gibi ergonomik faktörlerin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Bu faktörler dikkate alınmadan yapılan dengeleme sonucunda iş kazaları, meslek hastalıkları, kalite problemleri vb. pek çok olumsuz durum ile karşılaşılmakta ve hattan istenen verim sağlanamamaktadır. Bu çalışmada, hat dengelemesi yapılırken yukarıda belirtilen ergonomik faktörlerin de dikkate alındığı yeni bir model önerilmektedir. Bu amaçla, modelde yer alan risk seviyesi, zorluk derecesi, monotonluk düzeyi gibi kavramlar bulanık olarak ifade edilmiş ve bir bulanık doğrusal programlama modeli geliştirilmiştir. Modelin çözümünde Zimmerman yaklaşımı kullanılmış ve bir örnek problem üzerinde modelin uygulaması gösterilmiştir.

Assembly line balancing problem is one of the most studied subjects in literature. Most academic studies are focused on the Simple Assembly Line Balancing Problem (SALBP) that aims to minimize the number of stations or cycle time. In SALBP; tasks are assigned to work stations in such a way that the task precedence relationships and cycle time constraint are satisfied. However, in practice, the difficulties of the task, the risk level and the monotony of the tasks must be considered. Ignoring these aspects when balancing the line may result in too many problems such as work accidents, job related illnesses and quality problems that reduce the effectiveness of the line. In this study, a new model that incorporates these ergonomic factors is developed. The factors such as the degree of difficulties, degree of risk and the degree of monotony are treated as fuzzy concepts and a fuzzy linear programming model is developed. Zimmermann approach is used to solve the problem and an illustrative example is presented to show the applicability of the model.