Kızılçam (Pinus brutia Ten.)’ın iğne yapraklarındaki tanen miktarının zamana bağlı değişimi

Abstract

Kızılçam odunu; inşaat malzemesi, ambalaj, maden direği, selüloz ve kâğıt endüstrisi gibi değişik alanlarda kullanılmaktadır. Ayrıca kızılçam diğer yerli ağaç türlerine göre daha hızlı büyümektedir. Bu nedenle genetik ıslah yönünden ön sırada yer alan kızılçam, ülke açısından büyük önem taşımaktadır. Koniferler değişen çevre koşullarına karşı uyum sağlama stratejileri geliştirip, ürettikleri tanen miktarı ile değişen biyotik ve abiyotik çevre koşullarına karşı savunma sistemi oluşturmaktadır. Kızılçamın genetik çeşitliliği üzerinde şimdiye kadar yapılan çalışmalar bu tür içinde gerek morfolojik özellikleri ve gerekse izoenzimler bakımından önemli ölçüde genetik farklılıklar olduğunu ortaya koymuştur. Bu çalışmada genetik açıdan farklı orjinlere sahip iki farklı klondan seçilen ağaçlardan ibre örnekleri toplanıp, bu ibrelerden tanen bileşikleri analizleri yapılmıştır. Belirlenen bileşiklerin mevsimsel degişimleri gözlenmiş ve degişimlerin çevresel parametrelerle olan ilişkileri gösterilerek kızılçam türünün biyotik ve abiyotik çevre şartlarına karşı geliştirdiği varyasyonlar ortaya çıkarılmıştır. Sonuçlara göre sıcaklığın ciddi azalma gösterdiği aylarda ciddi bir düşüş görülmüştür. Diğer yandan sıcaklığın artığı aylarda ise tanen miktarlarında önemli bir artış olduğu görülmüştür. Ayrıca, farklı klonlar arasında tanen miktarı farklılığı da görülmüştür. Sonuç olarak, çevre şartlarına direnç yönünden daha üstün ve elverişli özelliklere sahip olduğu düşünülen klonlardan elde edilecek tohumların, bir sonraki populasyonlar için kullanılması düşünülmektedir.

The one of the most important pine species in Turkey is Turkish Red Pine (Pinus brutia Ten.) because its wood used for building materials, package, mine post, cellulose, and paper industries and some others. Also, P. brutia grows faster than other local tree species. Therefore, P. brutia which is in the first row for genetic rehabilitation is highly important for the country. Conifers develop strategies to adapt to changing environmental conditions and create defensive systems against changing biotic and abiotic environmental conditions with the amount of tannin they produce. The studies made on P. brutia genetical varieties show that both morphological properties and about izoenzymes have briefly genetical differences. In this study, needles of two clones of selected trees that have genetically different origin from seed orchard were collected and tannin analysis were performed. The seasonal changes of revealed compounds were observed and possible variations of P. brutia against biotic and abiotic environmental conditions were emerged by showing intreactions of tannins amounts and enviromental conditions. It was observed serious decreases of amounts of certain compounds in the monhts where the temperature was seriously decreased. In opposition, amounts of analysed compounds were increased in the months where the temperature increased. According to the obtained results, seeds obtained from the related clones, which are suitable in terms of resistance to environmental factors and believed to have favorable properties, which are intended to be used for the next population.