Entansif tarımda kullanılan jojoba ve lavanta bitkilerinin allelopatik potansiyellerinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada endüstriyel olarak yetişen ve entansif tarımda önemli bir yere sahip olan jojoba (Simmondsia chinensis) ve lavanta (Lavandula angustifolia) bitkilerinin allelopatik potansiyelleri araştırılmıştır. Bu çalışmada jojoba ve lavanta bitkilerinin allelopatik potansiyellerini belirlemek amacıyla tohum ve yaprak kısımlarının sulu ekstraktları petri kaplarında 4 farklı konsantrasyonlarda (kontrol, %5, %10, %15) test bitkilerine ait tohumlara uygulanmıştır. Mısır (Zea mays), fasulye (Phaseolus vulgaris), buğday (Triticum aestvium), mercimek (Lens culinaris) tohumlarına jojoba ve lavanta bitkilerinin tohum ve yaprak kısımlarının sulu ekstraktları uygulanmıştır. Öncelikle çalışmamızda jojoba ve lavanta bitkilerinin yaprakları toplanıp, laboratuar koşullarında kurutulmaya bırakılmıştır. Bu bitkilere ait tohumlar havan yardımıyla ezilerek hassas tartıda 4 g tartılarak soxhlet cihazında n-Hekzan ile ekstrakte edimiştir. Ekstraksiyon sonrası rotary evaporatörde çözücü uçurulmuş kalan kısımlar +4 0C buzdolabında saklanmıştır. Daha sonra %5, %10, %15 lik oranlarında sulandırılarak tohumlara 8 ml uygulanmıştır. Tohumlar üzerindeki çimlenme yüzdesi, radikula ve plumula uzunluğu, toplam antioksidan aktivitesi, hormon miktarları, yaprak ve tohum ekstraktlarının içerdiği şeker miktarın, Dpph yöntemine göre tohum ve yaprak ekstraktlarının inhibisyon değerleri, HPLC analizine göre fenolik bileşen miktarlarına bakılmıştır. Denemelerde kullanılan her iki lavanta ve jojoba ekstraktı da test bitkilerine ait tohumların çimlenmesi ve gelişimi üzerine artan ekstrakt yoğunluğuna bağlı olarak engelleyici etkisi artmıştır. Genel olarak lavanta tohum aksamlarından elde edilen ekstraktın inhibitör etkisi yaprak aksamlarından elde edilen ekstraktlara göre daha yüksek bulunmuştur. Jojoba ekstraktları içinse yaprak aksamlarından elde edilen ekstraktların inhibitör etkisi tohum ekstraktına göre daha fazladır.

In this study, the allelopathic potentials of jojoba and lavender plants, which are grown industrially and have an important position in intensive agriculture, were researched in this study. On the purpose of defining the allelopathic potentials of jojoba and lavender plants, the aqueous extracts of the seeds and leaves of these plants were applied on the seeds of the test plants in petri plates in 4 different concentrations (control, 5 %, 10 %, 15 %). The aqueous extracts of the seeds and leaves of jojoba and lavender plants were applied to the corn, bean, wheat and lentil seeds. First, the leaves of jojoba and lavender were collected and left to dry under laboratory conditions. The seeds of these plants were mashed by means of a garlic press and weighed in a scale and extracted through n-Hexane in the soxhlet device. Following the extraction, the resolvent was volatilized in the rotary evaporator and the remaining parts were kept refrigerated at +4 0C. Then, they were diluted at the rates of 5 %, 10 % and 15 % and applied to seed as 8 ml. The germination percentages, radicle and plumule lengths, total antioxidant activities and hormone amounts of the seeds were followed. Depending on the increasing concentrations of both lavender and jojoba extracts used in the tests, the inhibitory and phytotoxic effects increased on the seed germination and growth of the test plants. In general, the inhibitory effect of the extract obtained from the seed sections of lavender was found higher comparing to the extracts obtained from the leaf sections. As for the jojoba extracts, the inhibitory effect of the extract obtained from leaf sections are higher comparing to the seed extract.