Metro istasyon ve tünellerinde havalandırma sistemi tasarımı

Abstract

Şehirlerin büyümesi ile birlikte oluşan şehir merkezlerindeki ulaşım talebindeki artış; metro, hafif metro veya raylı sistem olarak nitelenen ve genellikle yer altı güzergahı ve istasyonlarını kullanan raylı sistemleri zorunlu kılmaktadır. Ülkemizde gecikmiş olsa da son yıllarda raylı sistem yatırımları giderek yoğunlaşmaya başlamıştır. İstanbul, Ankara ve İzmir başta olmak üzere çeşitli şehirlerimizde geliştirilmekte ve uygulanmakta olan raylı sistem projelerinde zamanında yerüstü raylı sistem güzergâhları planlanmamış olduğundan, çoğu kez yer altı seçeneği değerlendirilmektedir. Yer altı metro istasyonlarının hem işlevlerini uygun şekilde getirmesi, hemde yolcuların ve personelin konforunu sağlamak için bir dizi ısıtma, havalandırma ve klima tesisatı gerekir. Bu çalışmada yer altı metro istasyon ve tünellerinde havalandırma tasarımında yararlanabilecek kriterler ve kullanılabilecek tesisat sistemi irdelenerek havalandırma hesabı yapılmış ve projelendirilmiştir. Ayrıca örnek olarak alınan, yatırım bedeli 2.327.502.542 $ olan projenin 17.yılda kendini amorti ettiği, iç verimlilik oranının özel kesim yatırımcılar için çekici bir değerde (%10,15) olduğu ve ekonomiklik analizinde ise iç verimliliğin % 28 çıktığı, sosyal fayda ile ekonomik maliyet sağlandığı ortaya çıkmıştır. Tüm bunlar projenin mali ve ekonomik yönden yapılabilir nitelikte olduğunu göstermiştir. Böylece bir metro sisteminin inşa edilme fikri temel olarak sadece geleneksel mali kriterlere göre değil ekonomik fayda odaklı hedeflere dönük olması sonucu çıkartılmıştır. Çalışmanın ülkemizde planlanan metro projelerinin havalandırma tasarımı için önemli bir kaynak olacağı, zaman ve maliyet açısından önemli kazanımlar getireceği beklenilmektedir.

Increase in the demand of transportation at city centers enforces railway systems which generally use underground routes and station; named as metro, light rail transit or railway systems. Despite being late in our country, the investments made on rail systems have been increasing rapidly. Due the railways over ground were not planned when the current railways that are developed and used in cities, especially Istanbul,Ankara and Izmir were made, underground option is often considered. To function properly and also to provide comfort for passengers and staff, underground subway system stations should be equipped with a series of heating, ventilating and air conditioning installation. İn this study, by analysing benefits from the criteria of ventilating design of underground subway station and available installation system, accounting of the ventiling system was calculated and designed. Also taken as an example, the project that its investment value is $ 2.327.502.542 amortizes itself at the 17th year, the rate of internal efficiency of the private sector attractive for investors in a value (10.15%) the economic analysis, as a result of internal efficiency of 28% out of social benefits and economic costs was provided to have emerged.All these have shown that the project is feasible both financially and economically. Thus, it has been concluded that the idea of building a subway system should be considered not only in terms of traditionally financial criteria, but also in terms of benefit oriented goals. The study will be an important resource for the ventilation project of planned subway project in our country, and it is hoped that it will bring significant advantages in the terms of time and cost.