İdiyopatik boy kısalığı olan bireylerde SHOX geni mutasyonlarının araştırılması

Abstract

Boy, çevresel ve genetik faktörlerin kontrolü altında olan kompleks bir özelliktir. Hormonların uygun düzeyde olmaması, beslenme yetersizliği, kronik hastalıklar, sık geçirilen enfeksiyonlar ve uygun olmayan psikososyal ortam gibi faktörler çocuklarda boy kısalığına neden olmaktadır. Bir populasyonda boyun aynı yaş ve cinsiyete göre hesaplanmış ortalama boy değerinden -2 SDS (Standart Deviasyon Skoru) değeri daha aşağıda olması veya boy persantil eğrilerinde boyun 3. persantilin altında olması durumu boy kısalığı olarak ifade edilmektedir. Herhangi bir dismorfik, sistemik, endokrinolojik, nutrisyonel ve kromozomal anomali olmaksızın normal seviyede büyüme hormonuna sahip bir bireyin boyunun belli bir populasyonda aynı yaş ve cinsiyete göre hesaplanmış ortalama boy değerinden -2 SD daha aşağıda olması ise idiyopatik boy kısalığı (İBK) olarak tanımlanmaktadır. İBK olan bazı olgularda belirli genlerde çeşitli mutasyonlar saptanmıştır. Bu genlerden biri X ve Y kromozomlarının p kolundaki pseudootozomal bölgenin (PAR1) 700 kb distalinde yer alan SHOX genidir. Bu gende meydana gelen mutasyonların İBK olgularının bir bölümünden sorumlu olduğu gösterilmiştir. Bu nedenle, bu yüksek lisans tezinde, İBK olgularının etiyolojisini açıklayabilmek amacıyla söz konusu hasta grubunda SHOX genindeki mutasyon varlığı araştırılmıştır. Pamukkale Üniversitesi Hastaneleri Pediatrik Endokrinoloji Bilim Dalı'na başvuran ve tüm tetkikleri yapılarak İBK tanısı almış olan 25 adet olgu çalışma grubuna dahil edilmiştir. Periferik kan örneklerinden DNA izolasyonu sonrasında SHOX geninin kodlanan ekzonları olan 2., 3., 4., 5. ve 6. ekzonları, özgül primerler kullanılarak polimeraz zincir reaksiyonu (PZR) ile çoğaltılmıştır. Bu ekzonlardaki mutasyon varlığı DNA dizi analizi ile araştırılmıştır. Çalışmaya katılan olguların hiçbirisinde mutasyon saptanmamıştır. SHOX geni mutasyonu saptanmayan bireylerde boy kısalığından sorumlu olabilecek başka genlerin araştırılması ile büyümede etkili genetik faktörlerin aydınlatılmasına katkı sağlayacağı ayrıca genotip-fenotip korelasyonu ile tedaviye yanıt arasındaki ilişki ile ilgili diğer çalışmalara katkı verebileceği düşünülmektedir.

Height represents a complex trait influenced by both environmental and genetic factors. Factors including inappropriate hormone levels, malnutrition, chronic diseases, frequent infections and psychosocial problems may lead short stature in children. Short stature is defined as height is either below -2 SDS of age and sex-matched estimated mean height value or below 3rd percentile. However, if an individual?s height is below -2 SD of age and sex-matched estimated mean height value of certain population without any dysmorphic, systemic, endocrinologic, nutritional and chromosomal abnormality and having normal growth hormone levels this refers to idiopathic short stature (ISS). Some mutations in certain genes were detected in some ISS cases. One of these genes is SHOX gene located 700 kb distal to pseudoautosomal region (PAR1) on short arms of X and Y chromosomes. Mutations occurred in this gene have been shown to be responsible from some ISS cases. Thus, in this Master of Science thesis, we have investigated the mutation of SHOX gene in children having ISS diagnosis in order to explain the etiology of these cases. 25 cases were included in this study, with diagnosis of ISS after all investigations had performed at Pamukkale University Hospital, Department of Pediatric Endocrinology. After DNA isolation from peripheral blood samples, the coding exons 2, 3, 4, 5, and 6 of SHOX gene were amplified via PCR using specific primers. The mutation existence in these exons was investigated through DNA sequencing. No mutation was detected in all patients. We suggest that further studies may contribute investigation of other genes responsible for short stature in patients without SHOX gene mutation and enlighten genetic factors effecting growth and also other studies which will be focused on relationships between genotype-phenotype correlation and response to treatment.