Türkiye’de ekonomik büyüme ile fiziki sermaye, beşeri sermaye ve enerji tüketimi arasındaki ilişki: NARDL yaklaşımı

Abstract

Dünyada meydana gelen ekonomik gelişmeler incelendiğinde, Neoklasik büyüme modeli çerçevesinde incelenen MRW modeli, sermaye birikimini fiziki sermaye ve beşeri sermaye olarak ayrıştırmaktadır. Daha sonra ortaya çıkan içsel büyüme modellerinde ise beşeri sermaye ve fiziki sermaye faktörleri ayrı ayrı inceleme konusu yapılarak beşeri sermayenin ekonomik büyümeye etkisi üzerinde durulmaktadır. Bunun yanı sıra 1970’li yıllarda ortaya çıkan petrol krizinin etkisiyle enerji faktörünün ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalar dikkat çekmektedir. Yapılan açıklamalar çerçevesinde, bu çalışmanın amacı Türkiye’ de fiziki sermaye, beşeri sermaye ve enerji tüketimi faktörlerinde meydana gelen değişmelerin, GSYİH üzerindeki etkilerini incelemektir. Yapılan çalışmada, Türkiye’nin 1965-2014 yılları arasındaki fiziki sermaye, beşeri sermaye ve enerji tüketimi verileri kullanılarak, değişkenlerin ekonomik büyümeye olan etkileri NARDL yöntemi ile test edilmektedir. Buna göre, elde edilen uzun ve kısa dönem asimetrik ilişkilere bakıldığında, GSYİH ile fiziki sermaye arasında hem uzun dönemde hem de kısa dönemde bir asimetri ilişkisi gözlemlenmektedir. GSYİH ile enerji tüketimi arasında uzun dönemde asimetri ilişkisi gözlemlenmesine rağmen kısa dönemde asimetri ilişkisi yoktur. GSYİH ile beşeri sermaye arasında ise hem kısa hem uzun dönemde asimetri ilişkisi gözlemlenmemiştir. Elde edilen bulgular sonucunda, Türkiye’ de uzun ve kısa dönemde fiziki sermaye miktarında meydana gelen artışların GSYİH’ da meydana getirmiş olduğu etki, fiziki sermayede meydana gelen azalışların GSYİH’ da meydana getirdiği etkiden daha düşüktür. Türkiye’ de beşeri sermayenin etkisi Lucas ve MRW modeli varsayımlarına uyum sağlamamakla birlikte, beşeri sermayenin Türkiye’ de ekonomik büyümeye katkısı yeterli düzeyde değildir. Türkiye’ nin enerji ithalatına bağımlı olması sonucunda enerji tüketiminde meydana gelen azalma GSYİH’ da daha büyük oranda bir azalmaya neden olmaktadır. Dolayısıyla bu çalışma kullanılan değişkenler, elde edilen bulgular ve Türkiye’de uygulanan ekonomi politikalarına katkı sağlaması açısından önem arz etmektedir.

When the economic developments taking place in the world are examined, the MRW model, which is examined under the Neoclassical growth model, divides the capital accumulation into physical capital and human capital. In later models of internal growth, human capital and physical capital factors are examined separately and the effect of human capital on economic growth is emphasized. In addition to this, studies that examine the effects of the energy factor on economic growth under the influence of the oil crisis that took place in the 1970s are remarkable. Within the framework of the presentations, the aim of this study is to examine the effects of changes in physical capital, human capital and energy consumption in Turkey on GDP. Using the physical capital, human capital and energy consumption data of Turkey between 1965 and 2014, the economic growth effects of the variables are tested by the NARDL method. According to this, when we look at the long and short term asymmetric relations obtained, there is an asymmetry relation between GDP and physical capital in both long term and short term. Despite long-term asymmetry relationship between GDP and energy consumption, there is no asymmetry relation in the short term. There is no asymmetry relation between GDP and human capital both in short and long term. As a result of the findings, the effect of increases in long and short term physical capital amount in Turkey in GDP is lower than the effect of decrease in physical capital in GDP. While the impact of human capital in Turkey does not comply with Lucas and MRW model assumptions, the contribution of human capital to economic growth in Turkey is not sufficient. As a result of Turkey's dependence on energy imports, the decline in energy consumption causes a bigger decline in GDP. Therefore, this study is important in terms of the variables used, findings obtained and contribution to the economic policies applied in Turkey.