Stratonıkeia kökenli kabartmalı mezar stelleri

Abstract

Muğla ili, Yatağan ilçesi, Eskihisar mahallesinde bulunan Stratonikeia, Karia Bölgesi’nin iç kesiminde kalan yerleşimlerden birisidir. Buradan ele geçen kabartmalı mezar stellerinden tez kapsamında, 25’i Hellenistik ve 45’i Roma İmparatorluk Dönemine ait olmak üzere toplam 70 adet örnek incelenmiştir. Bulunan örneklerden en erkeni MÖ 2. yy ortalarına, en geç olan da MS 3. yy’ın sonuna tarihlenmektedir. Kentte, MÖ 2. yy sonlarında yoğun bir üretim görülmekle birlikte, MÖ 1. ve MS 1. yy’larda bunlar azalmıştır. MS 2. yy’daki oldukça yoğun stel üretimi, MS 3. yy’ın ilk yarısında da devam etmiş ve bu yüzyılın 2. yarısında ise gözle görülür biçimde azalmıştır. Hellenistik Dönem’in genel tipini naiskos formlu ve çerçeve üzerine yerleştirilen üçgen alınlıklı steller oluşturmaktadır. Roma İmparatorluk Dönemi’nde yaygın olarak üçgen alınlıklar; çerçeve üzerine, kazıma şematik biçimde işlenen steller tercih edilmiştir. Bu dönemde kalabalık sahneler yerini tek başına olan figürlere bıraktığı için resim alanları ve stel boyutları da küçülmüş ve Hellenistik Dönemde görülmeyen kemerli, kemer şeklinde nişli, çerçevesiz ve bomos tipli örnekler de ortaya çıkmıştır. Hellenistik Dönemde günlük hayat, dexiosis, cenaze ziyafeti gibi sahnelerde; dönemin sevilen ikonografilerinden ayakta duran veya oturan, kadın ve erkek figürleri daha çok tercih edilmiştir. Roma Dönemi’nde ise çıplak erkek ve asker figürleri gibi Klasistik ve Hellenisistik figürler az sayıda olup, çoğunlukla dönem yüzünü kullanan büst şeklindeki kadın ve erkek tasvirleri görülmeye başlamıştır. Steller üzerinde Arkaistik ve Klasistik etkiler bulunmakla birlikte, Hellenistik Dönemde Ionia ve Karia; Roma İmparatorluk Dönemi’nde ise yine Karia ile birlikte Lydia etkisinin varlığı dikkati çekmektedir. İncelenen örneklerden, kaliteli ve gösterişli olanların yanı sıra, küçük boyutlu ve özensiz işlenmiş, yerel olduğu düşünülen eserler de bulunmuştur.

Stratonikeia, located in the neighborhood of Eskihisar, in the district of Yatağan, in the province of Muğla, is one of the settlements found in the inlands of the Carian region. This thesis is analysing a total of 70 reliefed grave steles found there, from which 25 are from the Hellenistic period and 45 from the Roman period. The earliest stele found dates back to the 2nd century BC, whereas the latest to the 3rd century AD. A high activity of production is visible in the city towards the end of the 2nd century BC, while this activity has diminished during the 1st century BC and the 1st century AD. The surge in grave stele production during the 2nd century AD has continued throughout the first half of the 3rd century AD and has drastically diminished during the second half of the same century. The general type of the Hellenistic period is made up of steles with a naiskos shape and a triangle pediment installed on a frame. Triangle pediments installed on a frame, steles with schematic scrapings have been widely preferred during the Roman Imperial period. Because single standing figures have taken the place of crowded scenes during this period, drawing surfaces and stele sizes have also reduced in size and arched, arch niched, frameless and bomos typed examples have emerged, unseen during the Hellenistic period. Within scenes from daily life, dexiosis and funeral feasts belonging to the Hellenistic period, the use of popular ichonographies like standing or sitting figures of men and women has been preferred. While during the Roman Imperial period, classistical and hellenistical figures of naked men and of soldiers are scarcely seen, effigies of men and women showing portrayals from this period has started to be seen in abundance. While archaistical and classistical influences can be seen on all steles, Ionian with Carian influences during the Hellenistic period, and Lydian with Carian influences during the Roman Imperial period is also worth paying attention. From the examples studied, besides high quality and spectacular ones, small and roughly shaped ones that we think were locally produced, have also been found.