Sosyal Bilgiler Dersinin Toulmin Tartışma Modeli’ne Dayalı Öğretimi

Abstract

Öğrenciler için tartışma kültürünün kazandırılması, tartışmanın etkili bir iletişim aracıolarak kullanılması, tartışmayla birlikte mantıksal çıkarımlarda bulunma ve sorgulama becerisininkazandırılması önemlilik taşımaktadır. Sosyal Bilgiler dersinde yer alan konuların nedenselliğininaçıklanmasında ve sorgulanmasında Toulmin Tartışma Modeli’nin kullanılmasıyla öğretmen veöğrenciler üzerindeki etkilerinin neler olduğu problem durumunu oluşturmuştur. Bu çerçevedeçalışmanın amacını; ilkokul dördüncü sınıflarda Sosyal Bilgiler dersi öğrenme-öğretme sürecindeToulmin Tartışma Modeline dayalı uygulamaların nasıl yürütüldüğünün incelenmesioluşturmuştur. Çalışmada durum çalışması türlerinden etnografik durum çalışması benimsenmiştir.Araştırmada sosyo-ekonomik düzey bakımından farklı üç ilkokulun dördüncü sınıfları çalışmagrupları olarak ele alınmıştır. Veri toplama araçları olarak; öğretmen ve öğrenciler için kişisel bilgiformu, gözlem formu, uygulama öncesi- süresi ve sonrasına dayalı öğretmen görüşleri, uygulamasürecine dayalı öğrenci günlükleri kullanılmıştır, okul- öğretmen ve öğrencilere bir kod adı tayinedilmiştir. Çalışma sonuçları, üç farklı ilkokuldaki öğretmen ve öğrenci görüşleri, gözlemnotlarından yola çıkılarak değerlendirilmiştir. Öğretmenler uygulama öncesinde Toulmin TartışmaModeli ile ilgili bilgilerinin olmadığını, sınıflarında münazara, panel ve soru-cevap yöntemlerinikullandıklarını belirtmiştir. Öğretmenler, modelin sınıfları için uygulanabilir olduğunu, modeliyürütürken öğrenci kazanımı ve ön bilgilerine önem vereceklerini söylemiştir. Gökyüzü ve Yıldızİlkokulu öğrencilerinin uygulamalarda araştırma ve sorgulama sürecine aktif katıldığı, derse ilgi,motivasyon ve özgüvenlerinin yüksek düzeyde olduğu, sınıf atmosferlerinin demokratik bir yapıyasahip olduğu görülmüştür. Bulut İlkokulu’ndaki uygulamaların daha dar bir çerçevedegerçekleştiği, derslere katılım, kendini ifade etme, sorgulama sürecinin diğer okullara göre dahasınırlı bir düzeyde kaldığı gözlenmiştir. Öğretmenler modelin ilkokul düzeyindeki diğer derslerdede uygulanabileceğini, günlük yaşama aktarılabileceğini ifade etmiştir. Modelin uygulanışı ileilgili öğretmenlere eğitim alma imkânı sunulması, modelin farklı yöntem ve gruplarla uygulanmasıgetirilen öneriler arasındadır.