Üniversite eğitim uygulama araştırma hastanelerinde veri zarflama analizi yöntemi ile finansal performans ölçümü

Abstract

İşletmeler ekonomik mal ve hizmet üreterek insan ihtiyaçlarını karşılamak için kurulan kar sağlama ve topluma hizmet amacıyla faaliyette bulunan kuruluşlardır. Kamu kaynaklarını kullanarak faaliyet gösteren birçok kamu işletmesinin amacı da özel işletmeler gibi kar sağlamaktır. Ancak kamu işletmeleri karlılığı hedeflerken kamu yararını yani toplumsal faydayı ön planda tutmaktadır. Kamu sağlık işletmeleri, sağlık hizmetlerinin toplumsal sorumluğu çerçevesinde hastalıkların önlenmesi, hastaların iyileştirilmesi amacıyla faaliyetlerini sürdürürler. Bu nedenle karlılık kavramı özellikle kamu sağlık işletmelerinde ekonomiklik ve toplumsal fayda kavramları ile birlikte değerlendirilmektedir. Bununla birlikte, kamu sağlık işletmeleri de kar amacı güden işletmelerde olduğu gibi bir finansal yapı üzerine kurulu olmaları benzer finansal sorunları beraberinde getirmektedir. Her işletmede olduğu gibi kamu sağlık işletmelerinde de gerek finansal gerekse teknik performans hedeflerinin istenen seviyeye ulaşıp ulaşmadığı yapılacak analizlerle ortaya çıkacaktır. İşletmelerde finansal analizler yapabilmek için mali tablolara ihtiyaç vardır. Mali tablolar işletmelerin belli dönem içerisindeki mali durumları hakkında başta kurum yöneticileri olmak üzere, devlet ve diğer ilgililere bilgi verir. Bu çalışmada üniversite hastanelerinin finansal performansları veri zarflama metodu ile analiz edilmektedir. Çalışmanın birinci bölümü sağlık, sağlık hizmetleri, hastaneler, sağlık ekonomisi hakkında kavramsal alt yapı oluşturulmaktadır. İkinci bölümde, performans, finansal performans analiz yöntemleri ve veri zarflama analizi hakkında kavramsal alt yapı verilmiştir. Üçüncü bölümde ise, Pamukkale Üniversitesi ve çevre illerinde yer alan üniversite hastanelerine ait veriler kullanılarak VZA yöntemi ile finansal performansı ölçmek amacıyla etkinlik analizleri yapılmış, çalışmaya teknik performans analizleri de son olarak katılarak çıkan sonuçlar doğrultusunda referans kümeleri kriter alınarak iyileştirme önerilerinde bulunulmuştur.

Businesses are organizations that provide profit-making and gathering services to meet human needs by producing economic goods and services. The purpose of many public enterprises operating using public resources is to make profits as private businesses. However, while public enterprises aim for profitability, public benefit, that is, social benefit, holds the preliminary plan. Public health enterprises continue their activities in order to prevent illnesses and to improve patients in the social responsibility of health services. For this reason, the concept of profitability is evaluated together with the concepts of economy and social benefit, especially in public health enterprises. However, establishing a financial structure, as well as public health enterprises in profit-intensive businesses, brings with it similar financial problems. Whether financial or technical performance targets have reached the desired level in public healthcare, as in every business, will emerge through analysis. Financial statements are needed to make financial analyzes in the business. Financial statements inform the state and other interested persons, mainly the institution managers, about the financial status of the enterprises within a certain period. In this study, financial performances of university hospitals are analyzed by data enveloping method. The first part of the work is the conceptual infrastructure for health, health services, hospitals and health economics. In the second part, conceptual infrastructure is given about performance, financial performance analysis methods and data envelopment analysis. In the third part, efficiency analyzes were carried out by using the data of university hospitals in Pamukkale University and the surrounding districts in order to measure the financial performance with the VZA method and technical performance analyzes were added to the study and suggestions for improvement were made by taking reference clusters as criteria.