Tarım arazilerinde ulaşım kaynaklı toprak kirliliği Denizli örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı Denizli ilini komşu illere bağlayan karayolu kenarlarında bulunan tarım arazilerindeki ulaşım kaynaklı ağır metal kirliliğinin boyutlarını incelemek ve yol ana ekseninden mesafeye bağlı olarak ağır metal yoğunluklarının değişimini belirleyebilmektir. Çalışma kapsamında, her bağlantı yolu için, şehir merkezinden sonra tarım arazilerinin yoğunlaştığı gözlemlenen yol ana eksenindeki 3’er noktadan gidiş ve dönüş taraflarında 0-50, 50-100, 100-150 m uzaklıklarda olmak koşulu ile 18’ er noktadan toplam 108 adet toprak örneği alınmıştır. Sonuç olarak toprakların ortalama ağır metal içerikleri Vanadyum(V) 34.3- 119.0, Krom(Cr)186.4- 854.1, Kobalt(Co)16.9- 88.1, Nikel(Ni)134.4- 700.1, Bakır(Cu)11.0- 39.6, Çinko(Zn)28.2- 93.9, Arsenik(As)2.7- 17.1, Selenyum(Se)0.3- 0.9, Molibden(Mo)0.1-2.1, Kadmiyum(Cd)0.3- 1.5, Cıva(Hg)0.9- 1.7, Kurşun(Pb) 7.6-23, Uranyum(U)2.1- 3.3, Toryum(Th)3.5- 11.3, Manganez(Mn)289.9- 1922.2 ve Demir(Fe) 13,086,450.6- 50,680,078.2 ppm arasında belirlenmiştir. Elde edilen verilerin eşik değerlerle karşılaştırılması sonucunda bu elementlerden Krom, Nikel ve Demir metallerinin tüm bağlantılardaki analiz ortalamadeğerleri literatürdeki maksimum değerlerin üzerindedir. Kobalt için Ankara bağlantısı hariç, Kadmiyum için Aydın ve Muğla bağlantıları hariç diğer tüm bağlantılardaki analiz ortalama değerleri maksimumun üzerinde çıkmıştır. Diğer tüm elementlerde ise analiz ortalamaları maksimumun altında olduğu görülmüştür. Karayolu ana ekseninden gidiş ve dönüş yönünde yol ekseninden uzaklaştıkça elde edilen değer karşılaştırmalarında ise Arsenik, Selenyum, Molibden, Kadmiyum ve Cıva metallerinin gidiş yönünde daha yüksek değerlerde olduğu tespit edilmiştir. Bu bulgular doğrultusunda, trafik hacmi ve yol ana ekseninden uzaklık ile ağır metal kirliliği arasında bir ilişki olamayacağı belirlenmiştir.

The purpose of this study is heavy metals and soul pollution caused by transportation on the farmland in Denizli area. 108 units of elements’ sample are taken from 6 highways between Denizli and the neighboring areas that Aydın, Ankara, Uşak, Manisa, Muğla and Antalya. The samples are picked up right and left sides of the main axis of the roads. The distances of the samples are 0-50, 50-100, 100-150 m far from axis on the each side of the roads at 3 choosen point along each route from Denizli to the neigbour areas. Last of all, minimum and maximum values of the results are Vanadium(V)34.3- 119.0, Chrome(Cr) 186.4- 854.1, Cobalt(Co)16.9- 88.1, Nickel(Ni) 134.4- 700.1, Copper(Cu)11.0- 39.6, Zinc(Zn)28.2- 93.9, Arsenic (As)2.7- 17.1, Selenium(Se)0.3- 0.9, Molybdenum(Mo) 0.1-2.1, Cadmium(Cd)0.3- 1.5, Mercury(Hg)0.9- 1.7, Lead(Pb) 7.6-23, Uranium(U)2.1- 3.3, Thorium(Th)3.5- 11.3, Manganese(Mn)289.9- 1922.2 ve İron(Fe)13,086,450.6- 50,680,078.2 mg/kg (ppm). Obtained results shows Chrome, Nichel and İron avarage values get by analysis are exceed the maximum limits in literature. Such as, Cobalt avarage values except in Ankara highway and Cadmium avarage values except in Aydın and Muğla highways are not exceeds the maximum limits at all average values. The other elements’ avarage values are not exceeds the maximum limit. The distances of the samples 0-50, 50-100, 100-150 m far from axis on the each side of the roads are compared outgoing and way back each other. Arsenic, Selenium, Molybdenum, Cadmium and Mercury values in outgoing are higher than the values in way back. Eventually, soil pollution and density of heavy metals on farmland cannot be related with distance far from the main axis of the roads and traffic jam.