Marchalina Hellenica Genn. varlığının Pinus Brutia Ten. ibrelerindeki terpen profili üzerine olan etkisinin araştırılması

Abstract

Kızılçam (Pinus brutia Ten.), ülkemizde en geniş yayılışa sahip yerli orman ağacımızdır. Kızılçam, ekonomik ve ekolojik özellikleri bakımından Türkiye’de önemli bir yere sahiptir. Çam pamuklu koşnili (Marchalina hellenica Gen.), ülkemizde kızılçam ağaçlarından beslenen ve salgıladığı bal şebnemi özelliği ile çam balı üretiminde kullanılan ekonomik öneme sahip bir türdür. Dünyada elde edilen çam balının %90’nı Türkiye’de üretilmektedir. Böcek istilası, ormanlık alanlarda karşılaşılan en büyük sorundur. Koniferlerden salınan terpenler, biyotik ve abiyotik çevre koşullarına karşı savunma sistemi oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı çam pamuklu koşnili varlığının kızılçam ibreleri üzerindeki terpen profillerine olan etkisinin araştırılmasıdır. Bu amaçla, Muğla-Ekincik bölgesinde çam pamuklu koşnili tarafından istila edilmiş ve edilmemiş toplam 20 adet kızılçam ağacı seçilmiştir. Bu ağaçlardan, Aralık-Mart-Haziran-Eylül aylarında toplamda 80 ağaca ait ibre örneğinin terpen profillerini belirlemek için GC-MS analizleri yapılmıştır. Bileşiklerin aylara göre değişimini belirlemek için tek yönlü ANOVA testi, istila edilmiş ve edilmemiş ağaçlar arasındaki farklılıkların mevsimlere göre değişimini belirlemek için bağımsız t-testi uygulanmıştır. İki test sonucunda da istatistiksel olarak gruplar arasında önemli farklılıklar bulunmuştur. Çalışmamızda en yüksek miktarda bulunan monoterpen bileşiği olan ?-pinene bileşiği birçok bitki türünün zararlılara karşı olan savunma sisteminde önemli bir yere sahip olan bir bileşiktir. Sonuçlara göre böceğin beslenme dönemine denk gelen aylarda bileşik değerlerinde düşüş gözlemlenmiştir. Sonuçlardan da gözlendiği gibi ağaç ve böcek arasındaki ilişki, yöre insanına ve ekonomiye önemli bir getirisin olmasının yanında, bazı durumlarda ağaca bir stres faktörü gibi etki yaptığı belirlenmiştir.

Pinus brutia Ten. is our native forest tree with the widest distribution in our country. Pinus brutia has an important field in Turkey in terms of its economic and ecological characteristics. In the country, Marchalina hellenica Genn.is a kind of economical prey used in the production of pine dew with its honeybee secretion. Ninety persent of the world's pine honey is produced in Turkey. Insect infestation is the biggest problem encountered in forested areas. The terpenes released from the conifers constitute a defensive system against biotic and abiotic environmental conditions. The purpose of this study is to investigate the effect of the presence of Marchalina hellenica on the terpenoid profiles of the Pinus brutia. For this purpose, a total of 20 Pinus brutia trees infested and uninfested by Marchalina hellenica in the Muğla-Ekincik region were selected. GC-MS analyzes were performed from these trees to determine the terpenoid profiles of 80 samples collected from December-March-June-September between 2015 and 2016. A one-way ANOVA test was used to determine the seasonal change with respect to the months and related compounds, and an independent t-test was used to determine the seasonal variation of the differences between the infested and uninfested trees. There were statistically significant differences between the groups in the two test results. The highest amount of monoterpene is the ?-pinene that has an important role in the defense system against many plant pathogens. The results showed that compound values decreased during the months corresponding to the feeding period of the pest. As a result, it has been observed that the presence of Marchalina hellenica causes physiological stresses to the P. brutia trees.