Türkiye ekonomisinde konut piyasası dinamiklerinin analizi

Abstract

Türkiye ekonomisindeki konut piyasası özellikle 2000’li yılların ortalarından itibaren hızlı bir şekilde ekonomi içinde giderek artan bir öneme sahip olmaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı Türkiye ekonomisinde konut piyasasının dinamiklerini analiz etmek ve başta konut fiyatları olmak üzere konut piyasasına ait değişkenlerin ve şokların ekonomik dalgalanmalar ve ekonominin geri kalanı üzerindeki etkisini incelemektedir. Çalışmada konut piyasası ile ekonominin geri kalanı arasındaki ilişkinin incelenmesinde iki farklı analiz yöntemi kullanılmaktadır. İlk olarak konut fiyatları ile makroekonomik değişkenler arasındaki dinamik ve eşanlı etkinin incelenmesinde Yapısal VAR (SVAR) modeli tahmin edilmektedir. Bu çerçevede, değişik makroekonomik değişkenleri içinde barındıran dört farklı SVAR modeli tahmin edilmektedir. Çalışmada ele alınan diğer yöntem ise, konut sektörünün dâhil edildiği kapalı bir ekonomi için oluşturulan Dinamik Stokastik Genel Denge (DSGD) modelidir. Bu model, başta konut talebi ve konut yatırımları olmak üzere hem konut piyasasına hem de makroekonomiye ait değişkenlerden kaynaklanan şokların ekonominin tümü üzerindeki etkisini Bayesyen yöntemle tahmin etmektedir. Modelde ayrıca konut piyasasına özgü bir iktisat politikası aracı olarak kullanılan kredi değer oranının aldığı farklı değerler altında politika simülasyonu yapılarak konut piyasasıyla makroekonomi arasındaki etkileşim incelenmektedir. Bununla birlikte, son olarak çalışmada literatüre katkı olması açısından önem taşıyan Türkiye ekonomisinde konut fiyatlarındaki değişimi dikkate alan Taylor kuralı DSGD modeli çerçevesinde tahmin edilmektedir. Çalışmanın sonuçları, kısa dönemde para politikası şoklarının konut fiyatları üzerinde etkili olduğunu fakat uzun dönemde konut fiyatlarının temel belirleyicilerinin konut piyasası dinamikleri olduğunu göstermektedir. Bunun dışında konut piyasasına ait şokların ekonominin geri kalanı üzerindeki etkisinin büyüklüğü kredi değer oranlarının aldığı değerlere göre değişmektedir. Yüksek kredi değer oranı, para politikası aracılığıyla konut piyasasından tüketim ve hâsıla gibi reel değişkenleri etkilemektedir.

The role of the housing market in the Turkish economy has gained significance rapidly especially after the mid-2000s. The aim of this study is to analyze the housing market dynamics and examine the effects of variables and shocks regarding housing market, mainly house prices, on the rest of the economy in Turkey. Two different methods are used in this study in order to investigate the relationship between the housing market and the rest of the economy. Firstly, a structural VAR model is estimated by examining the dynamic and contemporaneous effect between house prices and macroeconomic variables. In this framework, four different SVAR models with different macroeconomic variables are estimated. The second method that is considered in the study is the Dynamic Stochastic General Equilibrium (DSGE) model for a closed economy in which the housing sector is included. This model estimates the effects of the shocks caused by the variables of housing market and macroeconomics, especially housing demand and housing investments, on the whole economy by using the Bayesian method. The model also examines the interaction between the housing market and macroeconomics by making policy simulations under different values of the loan to value ratio, which is used as a means of housing market specific economic policy tool. Moreover, the study makes an important contribution to the relevant literature by taking into account the changes in housing prices in Turkish economy while estimating Central Bank’s reaction function in the form of a Taylor rule within the framework of a dynamic stochastic general equilibrium model. The results indicate that short-term monetary policy shocks have an impact on house prices, but in the long run, housing market dynamics are the main determinants of house prices. However, the magnitude of the impact of housing market shocks on the rest of the economy depends on the value of the loan value ratios. The high loan-to-value ratio affects real variables such as consumption and output from the housing market through monetary policy.