Olası Dwarfizm tedavisinde önemli bir faktör: C- tipi natriüretik peptid

Abstract

Uzun kemiklerin epifiz büyüme plaklarında boyuna uzamayı sağlayan endokondral kemikleşme gözlenir. Bu olgu sürecinde kondrositler prolifere olurlar, değişime uğrarlar, matriks sentezlerler ve boyutlarında artış ile karakterize matürasyon ve hipertrofi evrelerinden geçerek kalsifiye olurlar. Son aşamada ise kalsifiye kıkırdak matrixinin osteoblastlar ile yer değiştirmelerini ve kemikleşmeyi sağlayan bir süreç geçirirler. Endokondral büyüme endokrin, parakrin ve otokrin pek çok faktör tarafından kontrol edilir. Maroteaux tipi akromezomelik displazi (AMDM, OMIM 602875) otozomal çekinik geçiş gösteren bir dwarfizm türü olup, C-tipi natriüretik peptid (CNP)‘in reseptörü olan natriüretik peptit reseptör-B (NPR-B)‘nin fonksiyon kaybına yol açan mutasyonları sonucu ortaya çıkar. Tüm bu bilgiler CNP‘nin boy uzaması sürecinde etkin bir peptid olduğunu düşündürmektedir. Çalışmamızda sıçan modelinde doğumu takip eden 3.-14. haftalar arasında (n=6/hafta) büyüme parametreleri/kemik boy ölçümleri ile serum CNP düzeyleri arasındaki ilişki incelenmiş olup, epifiz büyüme plaklarındaki CNP ifadesi de immünohistokimyasal yöntem ile gösterilmiştir. Sonuçlar 3.-12. haftalar arası süreçte büyüme parametreleri olarak gerçekleştirdiğimiz vücut ağırlığı, burun ucu-kuyruk ucu mesafesi, burun ucu-oksipital kemik mesafesi, biparietal mesafe, burun ucu-anal mesafe ölçümlerinde ve femur, tibia, humerus ve önkol kemiklerinin boy ölçümlerinde kademeli olarak artış görüldüğünü ve 13. haftadan itibaren bir plato düzeyine ulaşıldığını göstermiştir. Diğer taraftan bu süreçte epifiz büyüme plakları yaş ile kademeli olarak incelerek 14. hafta civarında tamamen kemikle?me göstermişlerdir. Bu verilere karşılık, aynı süreçte serum CNP düzeyleri 3. haftada en yüksek (56.75 ± 1.428 pmol/l) değerde iken büyümeye ve kemiklerdeki boy uzamasına paralel kademeli bir azalma göstererek 14. haftada 4.25 ± 0.407 pmol/l düzeyine inmiştir. Erişkin sıçanlarda serum CNP düzeyi 4.1 ± 0.958 pmol/l olarak bulunmuştur. İmmünohistokimyasal analiz ise CNP‘nin bu süreçte epifiz büyüme plaklarında matürasyon, hipertrofi ve kemikleşme bölgelerinde ve kemik iliğinde yoğun şekilde ifade edildiğini göstermiştir. Bulgularımız CNP‘nin kemik boy uzaması sürecinde önemli rolü olduğunu ve serum CNP düzeyi hedef alınarak dwarfizme karşı tedavi stratejileri geliştirilebileceğini düşündürmektedir. (PAÜ-BAP 2011TPF037 numaralı proje ile desteklenmiştir.)