Hz. Peygamber’in cinlerle görüşmesine dair ihtilaflı rivayetlerin değerlendirilmesi

Abstract

Melek ve insan dışında üçüncü bir varlık türü olarak kabul edilen cinler hakkında eski ve yeni, Müslüman ve gayrimüslimler tarafından birçok müstakil çalışma yapılmıştır. İlgili eserlerde kısaca cinlerin mahiyeti ve özellikleri, çeşitli din ve kültürlerdeki cin inançları ve cinlerin insanlarla ilişkileri üzerinde durulmuştur. İslam’xxın temel kaynağı olan Kur’an-ı Kerîm’de el-Cin/72 adıyla müstakil bir sûrenin bulunmasının yanısıra birçok sûrede çeşitli ayetlerde cinler hakkında bilgiler verilmektedir. Hadislerde de cinlere dair çeşitli bilgiler bulunmaktadır. Bunlardan biri de Hz. Peygamber’in cinlerle görüşüp görüşmediği hususudur. Konuyla ilgili rivayetler incelendiğinde hem birbiriyle hem de Kur’an’la çelişik gibi görünen sahih hadisler mevcuttur. Söz konusu rivayetler arasındaki çelişkileri gidermek ve konuyu açıklığa kavuşturmak amacıyla bu çalışmamızda ilgili rivayetleri inceleyip değerlendirdik. Hz. Peygamber’in cinlerle görüşüp görüşmediği hususu genelde İbn Mes‘ûd ve İbn Abbas’tan gelen rivayetler çerçevesinde ele alınmaktadır. İbn Mes‘ûd’dan nakledilen hadisler Hz. Peygamber’in cinlerle görüştüğünü ifade ederken İbn Abbas’tan nakledilen bir rivayet görüşmediğini ifade etmektedir. Çalışmamızda, her iki sahabiden nakledilen rivayetleri, diğer sahabilerden de nakledilen rivayetlerle birlikte ve Kur’ân’ın nuzül sürecini de dikkate alarak değerlendirdik. Netice itibariyle İbn Mes‘ûd’dan nakledildiği üzere Hz. Peygamber’in cinlerle görüştüğü, İbn Abbas’tan nakledilen ve görüşmediğini ifade eden rivayetin ise İslam’ın ilk yıllarıyla ilişkili olduğu sonucuna vardık.