OECD ülkelerinin sağlık göstergeleri açısından bütünleşik çok kriterli karar verme yaklaşımı ile analizi

Abstract

Bedenen ve ruhen iyi durumda olan sağlıklı bireylerden oluşan toplumlar, refah ve gelişmişlik düzeyleri açısından iyi bir konuma sahiptir. Bu nedenle sağlık alanında yapılacak olan her türlü iyileşme ve gelişme ilk olarak bireyleri ve daha sonra toplumları iyi yönde etkileyecektir. Bu tez çalışmasının amacı, OECD'ye üye olan 36 ülkenin belirlenen sağlık gösterge kriterleri altında değerlendirilerek sıralamalarının elde edilmesidir. Belirlenen sıralamalar ile ülkelerin bulundukları konumu göz önünde bulundurarak, sağlık politikalarını değerlendirmeleri ve gerekli görülen iyileştirici düzenlemeleri yapmaları amaçlanmaktadır. Ayrıca, Türkiye ile diğer ülkelerin bu kriterler altında gösterdikleri performans sıralaması karşılaştırılmıştır. Değerlendirmede kullanılan kriterlerin göreceli önem düzeylerini belirlemek için SWARA (Step-wise Weight Assessment Ratio Analysis) yöntemi kullanılmış daha sonra literatürde yeni geliştirilen Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden EDAS (Evaluation based on Distance from Average Solution), ARAS (Additive Ratio Assessment), WASPAS (Weighted Aggregated Sum Product Assessment), ve CODAS (Combinative Distance-Based Assessment) kullanılarak ülkelerin sıralama sonucunda nerede yer aldıkları belirlenmiştir. Kullanılan yöntemler sonucu elde edilen sıralamalar arasındaki ilişkiyi belirlemek için Spearman korelasyon katsayısından yararlanılmıştır.

Societies composed of physically and psychological healthy individuals have a good position in terms of welfare and development levels. Therefore, any improvement and development in the field of health will affect firstly individuals and then societies. The aim of this thesis is to obtain the rankings of 36 member countries of the OECD under the defined health indicator criteria. It is aimed to evaluate health policies and to make necessary improvements by considering the position of the countries with the determined rankings. In addition, performance rankings of Turkey and other countries has been compared. SWARA (Step-wise Weight Assessment Ratio Analysis) was used to determine the relative importance of criteria and then, EDAS (Evaluation based on Distance from Average Solution), ARAS (Additive Ratio Assessment), WASPAS (Weighted Aggregated Sum Product Assessment), CODAS (Combinative Distance Based Assessment) which are newly proposed Multi-Criteria Decision-Making (MCDM) methods in the literature were used to find the ranking of the countries. Spearman's correlation coefficient was used to determine the relationship between the obtained results.