İBBS uygulamasında nüfus verilerinin coğrafi açıdan yorumlanmasını kolaylaştıracak bir yol haritası

Abstract

Türkiye’de, AB müktesebatı kapsamında NUTS kriterleri esas alınarak; 2002 yılında İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) oluşturulmuştur. TÜİK başta olmak üzere bütün kamu kuruluşları; teşkilat şemasını İBBS bölge sistematiğine göre yapılandırmaya başlanmıştır. Avrupa ülkelerinde 1970 sonrasında geliştirilen NUTS bölge sistematiği; Türkiye için oldukça yeni bir kavramıdır. Bu nedenle konuyla ilgili tartışmalar hâlâgüncelliğini korumaktadır. Türkiye’de coğrafi bölge ve bölümlerin adları ve sınırları her daim tartışma konusu olmuştur. Ancak 2002’de uygulamaya konulan İBBS bu tartışmaların kapsamını oldukça genişletmiştir.Bu çalışmada; NUTS uygulaması ve Türkiye İBBS coğrafi terminoloji temelinde bütünleştirilerek; içerik ve kapsam bakımından bölge konusu analiz edilmiştir. ADNKS sonuçlarında; İBBS Düzey-1, İBBS Düzey-2 ve İBBS Düzey-3 şeklinde karşılaşılan bölge sınıflandırmasının tanım ve kapsamı nedir? Neden böyle bir sınıflaya ihtiyaç duyulmuştur? İBBS sınırları hangi kriterlere göre belirlenmiştir? ‘NUTS’ uygulamasının oluşum ve gelişim aşaması nasıl şekillenmiştir? Bu sorular ışığında coğrafi metodolojide tanımlanan bölge kavramı ile İBBS bölge kavramının karşılaştırmalı olarak ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmanın temel verileri; EUROSTAT ve TÜİK kaynakları, konuyla ilgili yasalar ve ilgili literatürden oluşmaktadır. Araştırma sürecinde; literatür taraması, içerik analizi ve karşılaştırmalı yaklaşım olmak üzere üç yöntem sentezlenerek kullanılmıştır. Sonuç olarak NUTS uygulaması ve Türkiye İBBS uygulaması coğrafi terminoloji temelinde bütünleştirilerek; nüfus verilerinin yorumlanması ve analizinde kullanılacak bir yol haritası çıkarılmıştır