Tarihi kıpçak türkçesi sözlüklerinde sosyal ve kültürel yaşam

Abstract

Kavram alanı sözlükleri bir dilin söz varlığına ulaşmada önemli bir yere sahiptir. Tez çalışmasının konusu tarihî Kıpçak sözlüklerinden hareketle, Türk tarihinde oldukça önemli bir yere sahip olan Kıpçak Türklerinin, günlük yaşamlarında kullandıkları ve karşılıklı ilişkilerinde etkili olan söz varlıklarından bir kavram alanı sözlüğünün oluşturulmasıdır. Bu çalışmayla, ülkemizde son yıllarda artmaya başlayan kavram sözlükleri alanındaki çalışmalara katkıda bulunulması amaçlanmıştır. Tez, dört bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde Türk dilinin, Kıpçak Türkçesinin ve tarihî Kıpçak Türklerinin tarihçesi ve dönemin sözlükleri hakkında kısaca bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde, tarihi Kıpçak Türkçesi sözlüklerinin taranması sonucunda ulaşılan sözcüklerle bu alanda bir kavram alanı sözlüğü denemesi (çalışması) yapılmıştır. Üçüncü bölüm, tarihi Kıpçak Türkçesi sözlüklerinde yer alan ve Türkiye Türkçesinde devamlılığı olan sözcüklerin karşılaştırma tablolarından oluşmuştur. Dördüncü bölümde ise elde edilen sözcükler değerlendirilip sonuca ulaşılmıştır.

Conceptual field dictionaries are crucial sources in reaching the vocabulary of a language. The subject of this thesis is to generate a conceptual dictionary comprising of vocabulary related with words used by Kipchak Turks, who are significant in Turkish history, in their daily lives and those of used during their interactions with reference to Kipchak dictionaries. With this study, it is aimed to contribute to the recently increased studies in the field of conceptual field dictionaries in our country. This thesis is consisted of four chapters. In the first chapter, brief information is given about the history of Turkish language, Kipchak Turkish and historical Kipchak Turks along with dictionaries of that period. In the second chapter, it is attempted to design a conceptual field dictionary including words gathered through searching historical Kipchak Turkish dictionaries. The third chapter is composed of comparison tables indicating words in historical Kipchak Turkish dictionary and those used continuously in Turkish. Lastly, in the fourth chapter, the obtained words are evaluated and the result is drawn.