Laodikeia’nın boya bezemeli Hellenistik dönem kremasyon kapları

Abstract

Phrygia Bölgesi’nde bulunan Laodikeia Antik Kenti, günümüzde Denizli İli’nin 6 km kuzeyinde, Eskihisar, Goncalı, Bozburun ve Korucuk mahalleleri sınırları içinde Lykos Vadisi’nin ortasında yer alır. Kent, Seleukoslar Kralı II. Antiokhos tarafından eşi Kraliçe Laodike adına, MÖ 3. yy’ın ortalarında (M.Ö.261-253) kurulmuştur. Hippodomik planda kurulan antik kentin üç tarafıırmaklarla çevrilmiş ve bu ırmakların arasında kalan yüksek bir platform üzerinde kurulmuştur. Kentin dört tarafını geniş nekropol alanları çevirmiştir. Laodikeia Nekropolü genel olarak, Geç Klasik-Hellenistik Dönem’den, ErkenBizans Dönemi’ne kadar kullanım görmüştür. 2005-2009 ve 2015 yılları arasında Laodikeia’da yürütülen çalışmalarda çoğunluğu Kuzeydoğu Nekropolü’nde olmak üzere Batı, Doğu ve Kuzeybatı Nekropolü’nde birer örneği bulunan 33 adet kremasyon kabı bulunmuştur. Bu kaplardan teziminiz konusunu oluşturan boya bezemeli grubun 22 adet olduğu tespit edilmiştir. Laodikeia’da ikincil kremasyon geleneğinin varlığını kanıtlayan kremasyon kapları amphora, pelike, pithos-çömlek, krater-stamnos ve çömlek gibi formlardan oluşmaktadır. Kremasyon kapları bazı istisnalar hariç kiremit çatma mezarların yakınlarında, aralarında gelişi güzel ve doğrudan toprak üzerine yerleştirilmişlerdir. Kremasyon gömülerde az sayıda da olsa mezar buluntularına rastlanması hediye anlayışının bu gelenek içinde sürdüğünün veLaodikeia’da uygulandığının en önemli kanıtlarındandır. Kremasyon kaplarının ağzının kapatılması için kullanılan kapaklar bazen kâse, tabak olabilirken kiremit parçalarının da kapak olarak kullanıldığı görülmektedir. Laodikeia nekropol kazılarında açığa çıkarılan kremasyon kaplarının, buluntu konumları, mezar buluntuları, ağızlarına yerleştirilen kaselerin tipolojik özellikleri ve diğer mezarlarla olan konumları değerlendirildiğinde MÖ 2. yy ile MS 1. yy’ın ikinci yarısı arasında kullanım gördükleri tespit edilmiştir.

The ancient city of Laodikeia, located in the Phrygia region, is located 6 km north of Denizli, in the middle of the Lykos Valley within the borders of Eskihisar, Goncalı, Bozburun and Korucuk districts. The city was founded by II. Antiochus, King of Seleucid, in the middle of the 3rd century BC (261-253 BC) in the name of his wife Queen Laodike. The ancient city founded in a hippodomic plan was surrounded by rivers on three sides and it was founded on a high platform between these rivers. Large necropolis areas surrounded the four sides of the city. The Laodikeia Necropolis was generally used from the Late Classical Hellenistic Period to the Early Byzantine Period. Between the years 2005-2009 and 2015, during the studies carried out in Laodikeia 33 cremation vases (urns) were found in the West, East and North West Necropolis, most of them were in the North East Necropolis. It has been determined that the paint decorated group which constitutes the subject of our thesis is 22 pieces. The cremation vases (urns) proving the existence of the secondary cremation tradition in Laodikeia consist of forms such as amphora, pelike, pithos-pottery, crater-stamnos and pottery. With some exceptions, the cremation vases (urns) were placed near the tile-cut tombs randomly and directly on the soil. Running into the small number of grave finds found in cremation burials is one of the most important proofs that the concept of gift continued in this tradition and was applied in Laodikeia. It is seen that the lids used to close the outh of cremation vases (urns) can sometimes be bowls and plates while tile pieces are used as lids. When locations of the finds, finds of the graves, the typological features of the bowls placed on their mouths and their positions with other graves of the cremation vases (urns) which have been unearthed in the excavations of the necropolis of Laodikeia are evaluated, it has been determined that they were used between the 2nd century BC and the second half of the 1st century AD.