Farklı kalite süt tiplerini içeren süt toplama problemi için matematiksel model önerileri

Abstract

Süt toplama problemi, farklı yerlerde bulunan çiğ sütlerin, probleme özgü kısıtlar altında işlenmek üzere tankerler aracılığı ile süt işleme merkezine götürülmesi ile ilgilenmektedir. STP’ de, tankerlere ilişkin günlük araç rotaları oluşturulurken, hangi çiftlik/süt toplama merkezlerindeki, hangi kalitedeki sütlerin, hangi tip tankerler tarafından, hangi tanklarda toplanacağı ve bu tankerlerin ziyaret sıralarının ne olacağı gibi kararlar verilmektedir. Süt toplama problemi, problemin doğasına özgü yükleme ve uyumsuzluk kısıtlarını dikkate alan zengin bir araç rotalama problemidir. Literatürde küçük çaptaki problemler basitleştirilerek ya da sıralı olarak çözülmüştür. Araç Rotalama Problemi (ARP)’nin gelişmiş türü olarak yapılan çalışmalarda ise STP problemini diğer problemlerden ayıran uygulamada önemli olan kısıtların ihmal edildiği gözlemlenmiştir. Problemin çözümünde karar problemlerinin eş zamanlı çözümünü gerçekleştiren bir çalışma henüz bulunmamaktadır. Karar problemini sıralı bir şekilde çözen çalışmalarda ise süt toplama problemine has araç rotalama kısıtları, uyumsuzluk kısıtları ve yükleme kısıtları aynı anda dikkate alınmamış çoğunlukla ihmal edilmiştir. Bu tez çalışmasında ise probleme özgü kısıtlarla birlikte eşzamanlı karar verebilen bir model geliştirilmiştir.

Milk collection problem (MCP) is related to the problem of transporting raw milk from different locations to the milk processing center via tankers for processing under the problem specific constraints. MCP is concerned with decisions of selecting farms/milk collection centers to be visited, milk quality to be selected, type of tanker to be used; tanks to be stored; and finally, the visiting sequence to be optimized. MCP is a rich variant of vehicle routing problem that additionally considers incompatibility and loading constraints, critical in practice, specific to MCP. In the literature, minor problems are solved by simplifying or sequentially. In the studies conducted as an advanced type of Vehicle Routing Problem (ARP), it was observed that the constraints that are important in the application that differentiate STP problem from other problems have been neglected. There is not yet a study to solve the problem simultaneously. In the studies that solve the problem sequentially, vehicle routing constraints, mismatch constraints and loading constraints, which are unique to milk collection problems, were not neglected at the same time and were mostly neglected. In this thesis, a model that can make concurrent decisions together with problem-specific constraints has been developed.