Tüketim vergileri ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin ampirik analizi: Türkiye örneği

Abstract

Hükümetler gerek kamu harcamalarını finanse etmek gerekse maliye politikası amaçlarını sağlamak için vergilere ihtiyaç duymaktadırlar. Vergilerin kompozisyonu ve yapısı ise gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde farklılaşabilmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde dolaylı vergiler ağırlıklı vergi politikalarının izlendiği aşikardır. Dolaylı vergilerin gelir dağılımında adaleti olumsuz etkilemesine rağmen, bu vergilerin tercih edilme nedenleri arasında hem tüketim vergilerinin sahip olduğu özellikler hem de ekonomik büyümeyi dolaylı vergilerin dolaysız vergilere göre daha az negatif etkilemesi sayılabilmektedir. Türkiye’de de tüketim üzerinden alınan vergiler ağırlıklı bir politika izlenmesi tüketim vergileri ile ekonomik büyüme amacı arasında bir ilişkinin var olup olmadığı sorunsalını ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışma Türkiye’de tüketim vergilerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini 1985-2017 dönemleri arasında analiz etmeyi amaçlamaktadır. Tüketim vergileri ve ayrıştırılmış halleri ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiler farklı modellerle ampirik testlere konu edilmektedir. Analizlerde VAR takipli Standart Granger nedensellik yöntemiyle değişkenler arasındaki ilişkiler araştırılmaktadır. Bulgular, toplam tüketim vergileri ve KDV ile GSYH arasında nedensellik ilişkilerinin olduğunu ortaya koymaktadır.

Governments need taxes to finance both public spending and fiscal policy objectives. The composition of taxes can be differentiated in developed and developing countries. In developing countries, indirect taxes are predominant tax policies. Although indirect taxes affect indirect justice in income distribution, they are preferred. The reasons why indirect taxes are preferred the fact hat they have less negative impact on economic growth than direct taxes and the efficient structure of consumption taxes. In Turkey, the share of consumption taxes in total tax revenue is higher than indirect taxes. This situation raises the question of whether there is a relationship between consumption taxes and the economic growth. This study is aimed at analyzing the impact of consumption taxes on economic growth in the period between 1985-2017 in Turkey. The relations between the consumption taxes and the disaggregated consumption taxes and economic growth are subject to empirical tests with different models. In the analyzes, relations between variables were investigated by Standard Granger causality method with VAR tracking. The findings show that there is a causal relationship between total excise taxes and VAT and GDP.