İmam-ı Birgivî'de bir yaşam tarzı olarak orta yol

Abstract

İnsanlık tarihi boyunca insanoğlu yaşam tarzını şekillendirmek üzere devamlı kendisini geliştirerek yetkinliğe ulaşmaya çalışmıştır. Bu süreç içerisinde Birgivî’nin en çok üzerinde durduğu konu insanoğlunun davranışlarında orta yolu gerçekleştirebilmesidir. Orta yol kavramı Birgivî’nin yaşamı içerisinde ahlâki bir değer anlamını kazanmıştır. Bu yönüyle de orta yol iki uca da eşit uzaklıkta olan şey anlamına gelmektedir. İmam-ı Birgivi Tarikat-ı Muhammediyye’sinin ilk bölümünde amellerde iktisada riayet etmeyi, ifrat ve tefritten sakınmayı orta yolun ilk adımı olarak sunmaktadır. Kuran ve hadislerde bir değer birimi olarak mevcut olan orta yol kavramı üzerinde bir çok düşünür değerlendirmeler yapmıştır. Sokrates’ten Aristoteles’e , Fârâbî’den Kınalızâde’ye bu kavram üzerine çalışmalar yapıldığı görülmektedir. Erdemleri (ifrat ve tefritini de bahsederek) ana başlıklar halinde orta yol olarak zikretmektedir. Birgivi orta yolun ahlâk ilmiyle olan ilişkisini orta yolu benimseyen bir yaşam tarzıyla kurgulamaktadır. Bütün erdemlerin orta yol çerçevesinde şekillendiğini belirten Birgîvi, medeniyetlerin bu erdemleri yaşam tarzı olarak benimseyen bireylerle devam edebileceğini söyler.