Ankara Etnoğrafya Müzesinde bulunan Çanakkale seramikleri

Abstract

Seramik sürekli olarak görünüşünü ve yapım malzemesini yenilemiş, farklı toplumların kültürlerinden izler de alarak geçmiş ile günümüz arasında köprüler kurmuştur. Sanat tarihinin geleceği açısından, beğeni yelpazesi geniş olan geleneksel seramik sanatının araştırılıp değerlendirilmesi dünya çapında önem arz etmektedir. Bu önem kültürlerin tanımlanmasında ve ortaya çıkması anlamında seramiğin bir bildirim aracı niteliği taşımasındandır. Geleneksel seramik sanatı içerisinde farklı biçim ve zengin süsleme anlayışı ile ayrıcalıklı bir yere sahip olan Çanakkale Seramikleri’ nin 17. yy. sonlarından başlayarak 20. yy. başlarına kadar üretimi devam etmiştir. Bu eserlerin birçok örneğine günümüzde müzelerde, koleksiyonlarda ve antikacılarda rastlanabilmektedir. Ankara Etnoğrafya Müzesi’ nde Bulunan Çanakkale Seramikleri isimli araştırmam boyunca Çanakkale Seramikleri’ nin serüveni tarihsel süreç içinde incelenmiştir. Tez kapsamında geleneksel Çanakkale Seramikleri içerisinde Ankara Etnoğrafya Müzesi’ nde yer alan örnekler ayrıca detaylandırılarak ele alınmıştır. Müze teşhirinde bulunan ve depoda muhafaza edilen toplamda 40 eser üzerinde kapsamlı bir araştırma yapılmıştır. Eserler ile ilgili tüm kayıtlar müze arşivinden alınmış, eserlerin tek tek fotoğrafları çekilmiştir. Eserler envanter bilgileri ışığında belirli bir düzen dahilinde çizimlerle detaylandırılarak fotoğraflarıyla beraber künyelenmiştir. Tez çalışmam konusu itibarıyla üç bölümde ele alınıp değerlendirilmiştir. Giriş kısmında konunun önemi ve çerçevesi belli edilmiş, araştırma esnasında kullanılan yöntemler aktarılmış, araştırmacıların konu ile ilgili çalışmalarından, Çanakkale ilinin coğrafik ve tarihi özelliklerinden, Ankara Etnoğrafya Müzesi’ nin tarihçesinden bahsedilmiştir. Birinci bölümde seramiğin tarihsel gelişimi genel manada anlatılmış ve süreç içinde Çanakkale Seramikleri’ nin teknik ve biçim özellikleri aktarılmıştır. Bu seramikler hakkında seyyahların anlatımlarına yer verilerek konu detaylandırılmıştır. İkinci bölümde müzede yer alan seramikler, elde edilen kayıtlar ışığında tek tek anlatılarak katalog çalışması yapılmıştır. Üçünçü bölümde ise örnekler malzeme, kullanılan teknik, form çeşitliliği, süsleme özellikleri ve tarihlendirme bakımından gruplandırılarak değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde ise Çanakkale Seramikleri’ nin Türk seramik sanatı içinde neden önemli olduğu, kısaca tarihsel gelişimi ve bugünkü durumundan söz edilmiştir. Bu eserlerin bıraktığı izlenimlerden bahsedilerek konu ile ilgili önerilerde bulunulmuştur.

Ceramics has constantly revised its appearance and construction material, and it has built bridges between past and present by taking traces of cultures of different societies. In terms of the future of art history, researching and evaluating the traditional ceramic art with a wide range of acclaim is of great importance worldwide. This importance is due to the fact that ceramics are a means of reporting in the sense of the identification and emergence of cultures. Çanakkale ceramics, which have a privileged place with their different form and rich ornamentation in the traditional ceramic art, have been produced from the late 17th century to the early 20th century. Many examples of these works can be found today in museums, collections and antique shops. Çanakkale ceramics during the historical process, which are located in Ankara Ethnography Museum, have been researched within the scope of the thesis, the examples of the traditional Çanakkale ceramics in Ankara Ethnography Museum were also elaborated in this thesis. A comprehensive study was conducted on 40 artifacts on the museum display and stored in the warehouse. All records related to the works were taken from the archives of the museum and were photographed one by one. In the light of the inventory information, the works are detailed with drawings in accordance with a certain order. The subject of the thesis is discussed and evaluated in three chapters. In the introduction; the importance and the framework of the subject were determined and the methods used during the research were mentioned. The studies of the researchers, the geographic and historical features of Çanakkale province have And the history of the Ethnography Museum of Ankara have also been mentioned. In the first part; the historical development of ceramics is explained in general terms and the technical and form characteristics of Çanakkale ceramics are discussed. The subject is explained by giving the narratives of the travelers about these ceramics. In the second chapter, the ceramics in the museum were explained in the light of the records and were cataloged. In the third chapter, the samples are grouped in terms of material, technique, variety of form, and ornamentation characteristics. In the conclusion, it is briefly mentioned why Çanakkale ceramics are important in Turkish ceramic art, and its historical development and present situation. By mentioning impressions left by those works some suggestions were made about the subject.