Farklı sukroz konsantrasyonlarının pırasa da (allium ampeloprasum l.) Ginogenesis uyartımına ektilerinin araştırılması

Abstract

A. ampeloprasum türünde çiçek tomurcuğu kültürü tekniği ile farklı sukroz konsantrasyonlarının ginogenesis uyartımına etkileri araştırılmıştır. Bu çalışmada Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerine adapte olmuş özellikteki dört farklıA. ampeloprasum hattı Pamukkale Üniversitesi Bitki Genetiği ve Tarımsal Biyoteknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde (PAÜ BİYOM) yetiştirilerek kullanılmıştır. Tomurcukların ekimi için farklı konsantrasyonlarda sukroz ve büyüme hormonları içeren MS, BDS ve B5 temelli 35 farklı medya kullanılmıştır. Çalışma da 96 binden fazla çiçek tomurcuğu kullanılmıştır ve dört hattan 157 adet ginogenik ve 50 adet somatik bitkicik elde edilmiştir.Dört adet genotipten, kullanılan 35 medyanın 28 adedinden % 0,10 ile % 2,54 oranları arasında cevap alınmıştır. A. ampeloprasumhattı için ginogenesis denemelerinde en iyi ginogenik bitkicik oluşumu BDS temelli medyalardan büyüme ve gelişme hormonu bulundurmayan ve 100 gr/l sukroz içeren medyada (A4(100)) % 2,54 oranında, en iyi somatik bitkicik oluşumu ise MS temelli medyalardan 1 mg/l NAA, 8 mg/l 2IP ve 100 gr/l sukroz içeren medyada (F9) % 1,30 oranındaolduğu kaydedilmiştir. Genel olarak cevap alınan medyaların 25 gr/l ve üzerinde sukroz içerdikleri gözlemlenmiştir. Elde edilen bitkilerden 131 adet ginogenik ve 43 adet somatik bitki flow sitometri cihazı ile analiz edilmiştir. Ginogenik bitkilerin 84(% 64,12) adedinin diploid (30 ±1 pg/2C DNA), 46 (% 35,11) adedinin tetraploid (60 ±1 pg/2C DNA) ve bir(% 0,76) adedinin ise miksoploid (2x+4x) olduğu tespit edilmiştir. Somatik bitkilerin bir adedi hariç tamamının tetraploid olduğu kaydedilmiştir. Flow sitometri analizleri yapılan bitkiler önce büyüme kabininde dış ortama alıştırıldı, daha sonra sera da büyütülerek morfolojik özelliklerine bakıldı. Ölçümleri yapılan ginogenik bitkilere bakıldığında; diploid ploidi seviyesine sahip bitkiler tetraploid olan bitkilere oranla daha küçük yapıda oldukları görülmüştür.Bu çalışmanın sonuçları, genetik ve ıslah çalışmalarında kullanılmak üzere ginogenik ve somatik bitkilerin üretilebileceğini göstermiştir.

The effect of a variety of sucrose concentrations ongynogenesis inductionin A. ampeloprasumvia flower bud culture technique was studied.Four A. ampeloprasum lines adapted to Mediterranean, Aegean and Marmara regions were grown in Pamukkale University Plant Genetics and Agricultural Biotechnology Application and Research Center (PAU BIYOM) and used in this study. MS, BDS, B5 based 35 media containing different concentrations of sucrose and plant growth regulators were used in these flower bud cultures. In this study, more than 96 thousandsflower buds were cultured. 157 gynogenic and 50 somatic plantlets were obtained by using these four lines. 28 of 35 media that flower buds were cultured gave a response to gynogenesis induction from 0,10 %to 2,54 % ratio for all four genotypes. The best gynogenic and somatic plantlet regeneration in A. ampeloprasum were gained via BDS-based medium containing 100 gr/L sucrose and no plant growth regulator (A4(100)) with 2,54 % ratio and MS-based medium containing 100 gr/L sucrose and 1 mg/L NAA, 8 mg/L 2IP(F9) with 1,30% ratio, respectively. In general, it was observed that most of responsive media contained more than 25 gr/L sucrose. DNA content of 131 gynogenic and 43 somatic plants were analyzed by using flow cytometer. 84(% 64,12), 46(% 35,11) and 1(% 0,76) of tested gynogenic plants were determined as diploid (30 ±1 pg/2C DNA), tetraploid (60 ±1 pg/2C DNA) and mixoploid (2x+4x), respectively. All somatic plants were founded as tetraploid except one plant. All plants were acclimated in growth chamber after flow cytometer analysis. After acclimation process in the growth chamber, these plants were transferred into greenhouse to observe their morphological characteristics. Length measurements of these plants showed that diploid gynogenic plants were shorter and thinner compared to tetraploid ones. The results of this study have shown that ginogenic and somatic plants can be produced to use in genetic and breeding studies.