Varlık Fiyatlama Modelleri ve İ.M.K.B Uygulaması

Abstract

Sermaye pazarlarının fonksiyonu fonların transferidir, fon fazlılığı bulunan piyasa katılımcıları da yatırımcı olurlar. Fon transferi yatırımcılara çeşitli olanakları sunmakta, oluşan birikimleri, etkin, ve karlı yatırımlara dönüştürmektedir. Sermaye pazarında işlem gören riskli varlıkların fiyatlandırılması, risk beklenen getiri ilişkisinin ortaya konulması ve fiyatlama mekanizmasının nasıl oluştuğunun belirlenmesi, yatırımcı için birikimlerini değerlendirmede yararlı olmaktadır. Varlık getiri oranlarında meydana gelen değişmelerin kaynaklarının tespiti, pazardaki denge koşullarının geçerliliğinin sorgulanmasına, pazarın beklenen faaliyetlerinin yerine getirip getirmediği konusunda yorum yapılabilmesine imkan sağlar. Varlık getirilerindeki değişimi açıklamaya yönelik iki temel model, Sermaye Varlık Fiyatlama Modeli (CAPM) ve Arbitraj Fiyatlama Teorisi (APT)'sidir. Çalışmada, gerek Sermaye Varlık Fiyatlama gerekse Arbitraj Fiyatlama Teorisi teorik olarak ortaya konulduktan sonra, uygulama aşamasında Sermaye Varlık Fiyatlama Modeli'nin İ.M.K.B'de geçerliliği araştırılmıştır. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda Nisan-1999 ? Mart-2004 dönemindeki 91 hisse senedinin aylık getiri oranı ve İ.M.K.B-100 endeksi pazar getiri oranlarından yararlanarak Sermaye Varlık Fiyatlama Modeli'nde test edilmiştir. Öncelikle zaman serisi regresyon analizi ile hisse senetlerinin sistematik riskini gösteren eğim katsayısı beta ölçülmüştür. Daha sonra yatay kesit regresyon analizi ile hisse senetlerinin beklenen getirileri, sistematik olmayan risk faktörlerinin ve her hisse senedi için betaların performansı ölçülmüştür. Tahmin aşamasında elde edilen sonuçlara göre Sermaye Varlık Fiyatlama Modeli, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nca kısmen desteklenmekte ve bu modelin uygulamasında da temkinli davranılması gerekmektedir.

The function of Capital Markets is to transfer funds from participant who have excess funds to others who need them. This function also provides several important opportunities by exchanging these funds to efficient and profitable invesments alternatives. Pricing of risky assets that traded in capital markets, the relationships between risk and expected return and the determination of assets price mechanism are three key elements that help investors to evaluate their savings. The detection of the sources of changes in the asset return makes it possible to provide a comment on the validity of equilibrium conditions in markets and an interpretation on operation of market functioning. The two basic models that try to explain the change in asset returns are the so called The Capital Asset Pricing Model and Arbitrage Pricing Theory, respectively. In this study, Capital Asset Pricing Model and Arbitrage Pricing Theory are presented theorethically and than Capital Asset Pricing Model is applied using the Istanbul Stock Exchange data. The monthly rate of returns of 91 share and the changes in index of I.M.K.B- 100 between the periods of April 1999 and March 2004 has been tested by Capital Asset Pricing Model. First of all systematic risk is measured by the slope coefficient of time series regression analysis which is called as beta of stocks. Then cross section regression analysis is performed to measure betas for each stock. At this stage of empirical application, unsystematic risk factors that aim to explain the expected stock returns is also investigated. According to the empirical evidence, Capital Asset Pricing Model is partly supported by Istanbul Sstock Exchange data. As a result we can conclude that Capital Asset Pricing Model should be used carefully.