Akademik personelin kansere ve kanser hastalarına ilişkin tutumları

Abstract

Giriş ve Amaç: Kanser, dünyada ölüm sebepleri arasında kardiyovasküler hastalıklardan sonra ikinci sırada yer alır. Kanser insidansı hem ülkemizde hem de tüm dünyada giderek artmaktadır. Kanser üzerinde stigma bulunan hastalıklardan biridir. Kansere ilişkin olumsuz tutumlar, kanserin tedavi edilebilir olmasına ilişkin tutumları olumsuz etkilemektedir. Bu çalışma ile akademik personelin kansere ilişkin tutumlarının (kanser damgası) ölçülmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışma tanımlayıcı ve kesitsel tiptedir. Araştırmanın evrenini bir üniversitede çalışan 1972 akademik personel oluşturmaktadır. %95 olasılıkla evreni belli olan örnekleme formülü ile 457 akademik personel araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. 01 Mart - 1 Haziran 2018 tarihlerinde araştırmaya katılmaya gönüllü, kanser tanısı almayan, tüm akademik birimlerde görevli akademisyenlerden yüz yüze görüşme yöntemi ile toplam 471 akademik personelden veriler toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak Tanıtıcı Bilgi Formu ve Kansere İlişkin Tutumları Ölçme Anketi- Toplum Versiyonu kullanılmıştır. Çalışmanın yapılabilmesi için etik kurul ve kurum izni alınmıştır. Demografik veriler ve tanıtıcı bilgiler sayı, yüzde ortalama ve standart sapma ile tanıtıcı bilgilere ilişkin özelliklerile ölçeğin karşılaştırılması temel istatistik testlerle (t-test ve anova) yapılmıştır. İstatistiksel olarak anlamlılık düzeyi p <0.05 olarak belirlenmiştir. Bulgular: Akademisyenlerin %57,3'ü erkek, %69,6'sı evli ve yaş ortalamaları 40.01±9,5’dir. Akademisyenlerin %76,0’sı kanseri ölümcül olarak tanımlamış, %28,5’i kansere yakalanmaktan korktuğunu, %87,7’si %50 nin altında kanser olma riskine sahip olduğunu belirtirken %17.8’i kanser taraması yaptırdığını belirtmiştir. Ölçeğin iyileşmenin imkânsız olması alt boyut ortalaması 8,83 ± 2,4, Ayrımcılık alt boyut ortalaması 4,05 ± 1,5, Kanser tanısını ortaya çıkarma, yayma alt boyut ortalaması 7,09 ± 2,9 bulunmuştur. Yaş, cinsiyet ve kanserin ölümcül olması ile kansere ilişkin tutum ölçeği arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0.05). Sonuç ve Öneriler: Akademik personelin kansere ve kanser hastalarına karşı tutumları orta düzeydedir. Akademik personelin kanser konusundaki olumsuz tutumlarının değiştirilmesi, tarama programlarına katılma ve erken tanı çalışmalarında önemlidir. Keywords: Kanser,