Örgütsel kültür bağlamında örgütsel vatandaşlık olgusu ve bir araştırma

Abstract

Bu çalısmada, vatandaslık kavramı ortaya çıktıgından bu yana tüm toplumlarda hak ve yükümlülüklerden olustugundan dolayı günümüz örgütlerindeki örgütsel vatandaslıgında bu yapıya sahip oldugu öne sürülmektedir. Çalısanlar için örgütsel vatandaslık davranısının sergilenmesi vatandaslıgın yükümlülük kısmını olustururken, örgüt kültürünün etkin örgüt kültürü, liderlik, örgütsel baglılık ve pradigmadik uyum, etkin iletisim, bireysel tercihlerin ve özerkligin önemsenmesi, destekleyici yaklasım, örgütsel adalet ve katılımcı yaklasım açısından olumlu özellikler tasıması ise vatandaslıgın hak kısmını olusturdugu ileri sürülmektedir. Bu çalısma, örgütsel vatandaslık davranısının ortaya çıkmasında örgüt kültürü niteliklerinden etkin örgüt kültürünün, liderligin, örgütsel baglılık ve pradigmadik uyumun, etkin iletisimin, bireysel tercihlerin ve özerkligin önemsenmesinin, destekleyici yaklasımın, örgütsel adaletin ve katılımcı yaklasımın rolünü arastırmak amacıyla yapılmıstır. Arastırma için üç ayrı anket kullanılmıs, bunlardan örgüt kültürünün bu nitelikler açısından çalısanlarca degerlendirildigi anket bu çalısma için gelistirilmistir. Örgütsel vatandaslık davranısının gösterilmesini ölçen iki anketten çalısanların yöneticilerince degerlendirildikleri ölçek daha önce çesitli çalısmalarda kullanılmıs bir ölçek olup, çalısanların kendilerini degerlendirdikleri ölçek ise diger ölçegin uyarlanmasıyla hazırlanmıstır. Arastırma bankacılık sektöründe yapılmıs olup örgüt kültürünün degerlendirildigi ölçek iki farklı bankanın Denizli il merkezindeki bölge ve sube personelince, örgütsel vatandaslık davranısının gösterilmesinin degerlendirildigi ölçekler ise bir bankanın bölge ve sube personelince doldurulmustur. Çalısanlardan örgütlerini etkin örgüt kültürü, liderlik, örgütsel baglılık ve pradigmadik uyum, etkin iletisim, bireysel tercihlerin ve özerkligin önemsenmesi, destekleyici yaklasım, örgütsel adalet ve katılımcı yaklasım açısından degerlendirmeleri istenmis ve bu niteliklerin örgütlerdeki varlıgı ile örgütsel vatandaslık davranısının sergilenmesi arasındaki iliski belirlenmeye çalısılmıstır. Yapılan istatistiksel analiz sonucunda tanımlı örgüt kültürü nitelikleri ve örgütsel vatandaslık boyutları arasındaki iliskiye yönelik cesaret verici sonuçlara ulasılmıstır.

In this study it is argued that, as the concept of citizenship has been composed of certain rights and responsibilities in all societies since its origination, contemporary organizational citizenship is also shaped by this structure. Exhibiting organizational citizenship behavior is the responsibility for the employees. The rights part consist of the existence of an effective organizational culture that incorporates constructive and supportive leadership, effective communication, plurality and equality, rewards loyalty and promotes individual autonomy and freedom of choice. This study is conducted to explore the extent to which the existence of such an organizational culture that carries mentioned characteristics is influential in exhibition of organizational citizenship behavior. Three questionnaires are used for this study. The first one, which is used for evaluation of the organizational culture by the employees, is specifically designed for this study. The second questionnaire that is used for evaluation of employees by their managers is used in previous studies, while the third one that is used for evaluation of employees by themselves, is derived from the second questionnaire. The study is conducted in the banking sector. The scale that evaluates the organizational culture is applied in two different banks in Denizli, while the scales that evaluate the exhibition of organizational citizenship behavior are applied in one of them. Statistical analyses produced encouraging results about the existence of a statistically significant relationship between the existence of an organizational culture that carries such favorable characteristics as mentioned above, and the extent to which organizational citizenship behavior is exhibited.