Stokastik sınır analizi ile Türkiye'deki havalimanlarının etkinliğinin ölçülmesi

Abstract

Stokastik sınır analizi, karar verme birimlerinin etkinliğini ölçmede kullanılan parametrik bir yöntemdir. Bu çalışmanın amacı stokastik sınır analizi yöntemiyle Türkiye'deki havalimanlarının etkinliğinin ölçülmesidir. Çalışmanın ilk bölümünde performans, etkinlik, verimlilik vb. temel kavramlar tanıtılmış sonrasında etkinlik ölçme yöntemlerine kısaca yer verilmiştir. İkinci bölümde stokastik sınır analizine ayrıntılı şekilde yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise Türkiye'de yer alan havalimanlarının etkinlik ölçümü stokastik sınır analizi ile incelenmiştir. Bu çalışmada Türkiye'de faaliyet gösteren havalimanlarının etkinliği parametrik bir yöntem olan stokastik sınır analizi ile ölçülmüştür. Çalışmada Devlet Hava Meydanları İşletmesi istatistik yıllığından elde edilen veriler kullanılarak 2013, 2014 ve 2015 yılları analiz edilmiştir. Çalışmada yolcu sayısı çıktı olarak kullanılırken ticari uçak sayısı, personel sayısı ve check-in kontuar sayısı girdi olarak kullanılmıştır. Çalışmada, analiz elde edilen bütün yıllar için veri elde edilememesi ve yeni faaliyete geçen havalimanlarından dolayı analiz edilen havalimanları bütün yıllarda aynı değildir. İktisadi faaliyetler içerisinde üretim faaliyetlerini temsilen çeşitli fonksiyonlar kullanılmaktadır. Bu çalışmada üretim fonksiyonlarından Cobb-Douglas üretim fonksiyonu kullanılmıştır. Modele ait parametre katsayıları, katsayıların anlamlılığına ilişkin t değerleri ve etkinlik sonuçları FRONTIER 4.1 bilgisayar programı yardımıyla hesaplanmıştır. Cobb-Douglas üretim fonksiyonu sonuçları incelendiğinde analiz edilen tüm yıllarda uçak sayısı ve personel sayısı parametrelerinin katsayıları istatistiksel olarak anlamlı bulunurken check-in kontuar sayısı parametresi hiçbir yılda anlamlı bulunamamıştır. İncelenen tüm yıllarda modelde Isparta Süleyman Demirel Havalimanı ilk sırada yer almıştır. Son sıralarda Uşak, Siirt, Tokat, Kocaeli Cengiz Topel havalimanlarının yer aldığı görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Etkinlik, Stokastik Sınır Analizi, Cobb-Douglas Üretim Fonksiyonu, Havalimanı

Stochastic frontier analysis is a parametric method used to measure efficiency of decision making units. The aim of this study is to measure efficiency of airports operating in Turkey by stochastic frontier analysis. In the first chapter of study, basic concepts such as performance, productivity and efficiency are introduced and then efficiency measurement methods are included shortly. In the second chapter, stochastic frontier analysis is explained in detail. In the third chapter, efficiency measurement of airport operating in Turkey is examined by stochastic frontier analysis. In this study, efficiency measurement of Turkish airports is carried out by stochastic frontier analysis, a parametric method. The study is carried out for 2013, 2014 and 2015 data obtained by State Airports Management annual reports. In the study, the number of passenger is used as output while number of commercial airliner; number of staff and number of check-in are used as inputs. In the study, all analyzed airports aren't same due to missing data and newly launched airports through all years. There are several economic functions used to represent the productive activity. In this study Cobb-Douglas production function is used out of production functions. Parameter coefficients about model, t values with regard to significance of coefficients and efficiency scores are obtained by FRONTIER 4.1 computer program. When Cobb-Douglas production function results examined, commercial airliner number and staff number parameters are found statistically significant while check-in counter number parameter isn't found statistically significant at any model analyzed. Isparta Süleyman Demirel Airport takes the first rank at all years analyzed. It is observed that Uşak, Siirt, Tokat, Cengiz Topel Airports take the last rankings. Keywords: Efficiency, Stochastic Frontier Analysis, Cobb-Douglas Production Function, Airport