Türkiye'de para talebi: Basit ve Divisia ölçümlerle ampirik bir analiz

Abstract

Para talebi, para politikasının şekillenmesinde ve uygulanmasında en önemli değişkenlerden biridir. Para politikası yapıcıları, hangi parasal büyüklüğü kontrol etmeleri gerektiğini ve bu değişkeni etkileyen faktörleri çok iyi saptamak zorundadırlar. Çünkü kullanılan parasal büyüklük ile ekonomi arasında ilişki zayıf ise, bu parasal büyüklüğü değiştirerek ekonomiyi etkilemeye çalışmak anlamsızdır. Bu çalışmada Türkiye için 2000:01-2014:08 dönemine ait aylık veriler kullanılarak, basit toplamlı M1 ve M2 parasal büyüklükler ile Divisia toplamlı M1 ve M2 parasal büyüklükleri, Johansen Eşbütünleşme, Tam Değiştirilmiş EKK (FMOLS), Kanonik Eşbütünleşme Regresyonu (CCR) ve Dinamik En Küçük Kareler (DOLS) teknikleri kullanılarak tahmin edilmiştir. Söz konusu parasal büyüklükler reel gelir, reel döviz kuru, reel faiz ve enflasyon oranının fonksiyonu olarak modellenmiştir. Eşbütünleşme tahmin sonuçlarına göre bütün parasal büyüklüklerde eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Divisia toplamlı parasal büyüklükleri ile basit toplamlı parasal büyüklükler farklılık oluşturdukları için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Divisia parasal büyüklükleri ara hedef değişken olarak belirleyebilir. Anahtar Kelimeler: Para Talebi, Johansen Eşbütünleşme, FMOLS, CCR, DOLS

The demand of money is one of the most important variables in shaping and implementation of monetary policy. Monetary policy makers have to detect which variables are required to control monetary aggregates and the factors affecting these variables. If correlation between used monetary aggregate and economy is weak, it is meaningless to try to influence the economy by changing the monetary size. In this study with using Turkey's 2000:01-2014:08 periods monthly datas, simple sum M1 and M2 monetary aggregates with Divisia sum M1 and M2 monetary aggregates analyzed with Johansen Cointegration, Fully Modified OLS, Canonical Cointegration Regression and Dynamic OLS. Mentioned monetary aggregates modelled as a function of real income, real exchange rate, real interest rate and inflation rate. As a result of cointegration estimation we detected cointegration correlation. Consequently, Divisia sum monetary aggregate and simple sum monetary aggregate create difference for this reason Central Bank of the Republic of Turkey can determine Divisia monetary aggregates as intermediate target variable. Keywords: Money Demand, Johansen cointegration, FMOLS, CCR, DOLS