Türk vergi yargısında yürütmenin durdurulması-I

Abstract

Hukuk devleti idarenin yaptığı işlemlerde hukuka bağlılığını zorunlu kılar. Yasal idare ilkesi olarak adlandırılan bu ilkeye göre, idarenin yaptığı işlemler yasalara uygun olarak tesis edilir. Yasal idare ilkesini tamamlayan diğer bir ilke idarenin yargısal denetimidir. Bu ilkeye göre, idarenin tesis ettiği her türlü eylem ve işlem yargı denetimine tabidir. İdari işleme karşı dava açılması, idarenin tesis ettiği işlemin yürütmesini engellemez. Bunun için yürütmeyi durdurma kararının alınması gerekir. Yürütmenin durdurulması, yargı kararı neticelenene kadar idari işlemin uygulanmasını erteleyen bir yargı işlemidir. Vergi idareleri tarafından yapılan vergisel işlemler niteliği gereği birer idari işlemdir ve vergi idarelerinin tesis ettiği idari işlemler de yargı denetimine tabidir. İdari yargı ile vergi yargısı ortak kanunlarla düzenlenen alanlar olmasına rağmen, yargılama ayrı mahkemelerde yapılmaktadır. Ülkemizde 2576 Sayılı Kanun’la vergi davalarına bakmak üzere vergi mahkemeleri kurulmuştur. İki aşamalı yargılama sisteminin geçerli olduğu bu alanda Bölge İdare Mahkemeleri itiraz mercii, Danıştay temyiz mercii olarak görev yapmaktadır. Bazı özellikli durumlar hariç, görevli mahkemelerde dava açılması yürütmeyi durdurmamaktadır. İdari yargıda olduğu gibi ayrıca yürütmenin durdurulması kararının alınması gerekmektedir. İdare hukuku ile vergi hukukunun yakın ilişki içinde olduğu bilinen bir gerçektir ve bu yakınlığın yargı alanında arttığını söylemek yanlış olmayacaktır. Bu makalede, varoluş nedenleri ve hukuki niteliği çerçevesinde yürütmenin durdurulması kurumu hakkında genel bilgiler verilecek, iptal davası ile bağlantısı izah edilecektir. Bu aktarımdan sonra, ilgili kanunlarda, vergi uyuşmazlıkları ve vergi davaları bakımından özellikli hükümler içeren yürütmenin durdurulması kurumu ele alınacak ve açıklanacaktır.