Bir hazır giyim işletmesinde çıraklık eğitimi kapsamında çalışan ergenlerin öz-yeterlik inançlarının kimlik,sosyal karşılaştırma eğilimi ve demografik değişkenler bağlamında incelenmesi

Abstract

Sosyo-ekonomik sebepler nedeniyle ülkemizdeki bazı gençler erken yaşlarda örgün eğitimden ayrılarak mesleki eğitime ya da tümüyle iş hayatına yönelmekte ve yetişkin dünyası içinde kendine bir yer edinmeye çalışmaktadır. Bu durumun kimlik gelişimi açısından en kritik dönemlerden biri kabul edilen ergenlik sürecinde olumsuz etkilerinin olabileceği düşünülmektedir. Konuyla ilgili yapılan çalışmalar saygın bir kimliğin ve sosyal karşılaştırmaların olumlu sonuçlarının öz-yeterlik gibi benlik elemanları üzerindeki etkilerinin olumlu olduğunu göstermektedir. Bu çalışmanın amacı çıraklık eğitimi kapsamında çalışan ergenlerin öz- yeterlik inançlarının kimlik, sosyal karşılaştırma eğilimi ve ilgili demografik değişkenler (cinsiyet, yaş, çalışılan bölüm, çalışma süresi, örgütsel aidiyet, ailenin aylık geliri, çalışma nedeni, anne-babanın eğitim durumu ve yaşam yeri) bağlamında incelenmesidir. Çalışma, Denizli ilinde faaliyet gösteren büyük ölçekli bir konfeksiyon işletmesinde çıraklık eğitimi kapsamında çalışan 213 ergen üzerinde gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların kimlik yönelimi Coşkun (2000) tarafından uyarlanan ?Kimlik Ölçeği? ile, Sosyal karşılaştırma eğilimleri Gibbons ve Buunk (1999) tarafından geliştirilen ve Teközel (2000) tarafından Türkçe'ye uyarlanan ?Iowa-Hollanda Karşılaştırma Yönelimi Ölçeği?; öz-yeterlik düzeyleri ise Jerusalem ve Schwarzer (1981) tarafından geliştirilen ?Genel Öz-yeterlilik Ölçeği?nin Türkçe versiyonu (Köseoğlu ve diğer., 2007) aracılığıyla ölçülmüştür. Bulgulara göre demografik değişkenlerden iş yeri aidiyeti, ailenin aylık gelir düzeyi ve yaşam yeri öz-yeterlik inançları ile pozitif ve anlamlı bir ilişki içindedir. Regresyon analizi sonucunda kimliğin, alt boyutlarından ise sadece kolektif kimlik yöneliminin öz-yeterlik inançları açısından anlamlı bir yordayıcı olduğu gözlenmiştir. Sosyal karşılaştırma eğiliminin ise performans boyutunun çalışan ergenlerin genel öz-yeterlik inançlarını anlamlı olarak yordadığı gözlenmiştir. İş yeri aidiyeti, ailenin aylık geliri, kolektif kimlik ve sosyal karşılaştırma eğiliminin performans boyutunun öz-yeterlik inançlarına ilişkin toplam varyansın %14'ünün açıkladığı, analize dahil edilen değişkenlerin her birinin anlamlı birer yordayıcı olduğu kaydedilmiştir.

In Turkey under the stress of social and economic conditions, many young people quit their formal education and begin to work in adolescent which is one of the most important periods for psycho-social development. In this critic period adolescent workers have some troubles about identity development because of the working conditions developed by adults. The studies about identity has shown the positive effects of prestigious social and collective identity on perceived self efficacy is described by Social Cognitive Theory as people?s beliefs in their capabilities to produce given attainments. For this reason, the purpose of this study is to examine of self efficacy beliefs of working adolescents considering their identity orientation and characteristics including gender, age, education levels of parents, belongingness to organization, departments they work, living area, working duration and family income). The subject of the study consists of 213 apprentice adolescents working for a textile company. The identity orientations of the participants were measured by ?Identity Scale? adapted by Coşkun (2000) from Cheek (1989), Cheek ve diğer (1994). The self efficacy beliefs were measured by ?General Self Efficacy Scale? adapted to Turkish by Köseoğlu ve diğer (2007) from Jerusalem and Schwarzer (1981). According to findings there were significant correlations between the degree of belongingness to organization, living area and family income. According to results of Regression Analyses, ?identity? predicted degree of self efficacy beliefs significantly. On the other hand, only collective identity was a significant predictor among other identity dimensions. According to results of Regression Analyses, only social comparison of performance was a significant predictor for self-efficacy beliefs. Belongingness to organization, family income, collective identity and performance dimension of social comparison orientation significantly predicted %14 of total variance of self-efficacy beliefs. These variables were significant predictor for general self-efficacy beliefs of working adolescents