I. Dünya Savaşı ortamında Türkiye’de sanat

Abstract

1914 yılından başlayan I. Dünya Savaşı’nın, sadece Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğü üzerinde etkisi olmamış, aynı zamanda hem sosyolojik hem de ekonomik olarak Türk halkını derinden etkilemiştir. Savaşın ülkemiz toprakları üzerinde pek çok olumsuz etkisi olmakla birlikte, yeni bir sanatsal oluşumunda filizlenmesine de neden olur. Halife Abdülmecit’in desteği ile 1916 yılından itibaren açılmaya başlanan Galatasaray Sergileri, bu savaş ortamının değerli bir sanatsal ürünüdür. Sergilerde hem sanatsal kaygı hem de ülke gündemine bağlı olarak siyasî isteklere göre üretilmiş yapıtlar aynı anda sergi salonlarında yer alır. Bu kapsamda, Türk halkı ve ordusunun kahramanlıklarını Avrupalı müttefiklerine göstermek, düşmanlarına ise gözdağı vermek amacı ile bir “Harp Resimleri Sergisi” bile düzenlenir. I. Dünya Savaşı 1918’de sona ermekle birlikte, Türk’ün kurtuluş mücadelesi 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in ilanına kadar devam eder. Bu, kadın, erkek, yaşlı, çocuk demeden topyekûn var olma savaşıdır. İçinde pek çok destanı barındıran Anadolu’nun kurtuluş mücadelesi, her şeyi sıcağı sıcağına yaşamış, gözü ile görmüş ve yüreğinde hissetmiş Türk ressamın fırçasından tuvalde hayat bulur. Savaş, sanat ve sanatçı için belki de en ümitsiz ortamdır. Oysa Türk ressamları bu kasvetli, kaotik atmosferi tuvallerinde renklendirerek, siyasilerin ve sanatseverlerin beğenisini kazanmaya çalışmışlardır. Bu bağlamda, 1916-1923 yılları arasında gerçekleştirilen sergileri ve bunları konu alan süreli yayınlar ışığında savaş, siyaset ve sanatın ilişkisi ortaya konulacaktır.

World War I, which started in 1914, not only had an effect on the territorial integrity of the Ottoman Empire but also had deep influences on Turkish people both sociologically and economically. Even though the war had many negative effects on its territory, it also caused our country to sprout in a new artistic formation. Galatasaray Exhibitions, which started to open since 1916 with the support of the Caliph Abdülmecit, is a valuable artistic product of this war environment. Both artistic anxiety and works produced according to the political agenda of the country are exhibited in exhibition halls at the same time. In this context, even a “War Paintings Exhibition” is held with the aim of showing the heroism of the Turkish people and the army to their European allies and intimidating their enemies. Even though the World War I ended in 1918, it actually lasted until the proclamation of The Repuclic of Turkey on October 29 in 1923. It was troublesome war of existence for all the kids, women, men and olders. There were many heroic and legendary events during the independence war of Anatolia which deeply affected the Turkish artists and painters of the era who expressed witnessed occasions in their paintings. War is perhaps the most desperate environment for art and the artist. However, Turkish painters colored this gloomy, chaotic atmosphere on their canvases, trying to win the likes of politicians and art lovers. In this context, the relationship between war, politics and art will be revealed in the light of exhibitions between 1916 and 1923 and the periodicals about them.