Dinlerde mabed-ibadet ilişkisi (yahudilik örneği) - [Article]

Abstract

Her dinî gelenekte yüce varlığa/varlıklara karşı yerine getirilmesi gereken sorumluluklar bulunmaktadır. Bu sorumluluklara genel olarak ibadet adı verilmektedir. Mabet ise, en genel ifadeyle bir dini yapıya mensup olanların ibadetlerini bireysel ya da birlikte gerçekleştirdikleri genellikle kutsal kabul edilen mekânı ifade eder. Mabet, kutsal varlık ile en yakın olunan ve ona karşı olan saygının içten bir şekilde gösterildiği yer olarak da kabul edilmektedir. Her dinin kendine ait mabet şekilleri bulunmaktadır. Ancak, bir dine ait olan mabet şekli zaman ve mekâna göre farklılık gösterebilir. Aynı zamanda, bazen mabede yüklenen anlamda da bazı değişiklikler görülebilmektedir. Farklı mimari yapıya sahip olmakla birlikte mabet, ibadet yapılan yer olma işlevini muhafaza etmektedir. Her dinde mabede önem verilmektedir. Yahudilik ise, mabet odaklı bir anlayışa sahiptir. Yahudilikte birçok ibadetin ancak mabette yapılması gerektiği inanışı bulunmaktadır. Bu sebeple, Yahudilikte mabet merkezde yer almaktadır. Yahudi tarihinde, mabedin durumuna göre bazı ibadetler ya askıya alınmış ya da değişikliği uğramıştır. Sürgün hayatıyla bağlantılı olarak mabedin bulunmadığı zamanlarda kurban gibi bazı ibadetler ya askıya alınmış ya da şekil ve anlam değişikliği yapılarak imkânlar çerçevesinde devam ettirilmiştir. Bu çalışmamızda, ilk önce dinlerde mabet-ibadet ilişkisine kısaca değineceğiz. Ardından Yahudilikte mabet-ibadet ilişkisini tarihsel süreçleri dikkate alarak ve bazı örnekler sunarak ele alacağız.