Kilise (ecclesiology) teolojisi ve kurtuluş ilişkisi

Abstract

Hıristiyan teolojisi büyük oranda konsillerde alınan kararlar neticesinde şekillenmiştir. Bu konsillerde tartışmalı ve Hıristiyan teolojisinin önemli unsuru Baba, Oğul, Kutsal Ruh(Teslis)’un mahiyetlerinin ne olduğunun belirlenmesi hem uzun bir süreç almış hem de Hıristiyan dünyasının gündemini meşgul etmiştir. Özellikle, Oğul’un mahiyeti ile ilgili tartışmalar Hıristiyan tarihi ve teolojisi açısından belirleyici olmuştur. Hıristiyanlık tarihi açısından kilise teolojisi ve bu bağlamda kurtuluş anlayışının belirlenmesi Hıristiyan teolojisinde önemlidir. Kilisenin sınırlarının ne olup olmadığı, nasıl tanımlandığı, kimleri kapsayıp kapsamadığı gibi meseleler en az Teslis’in unsurları kadar Hıristiyan teolojisinde önemlidir ve gündemdedir. Özellikle Oğul’un (İsa-Mesih) kimliğiyle bağlantılı olması hasebiyle kilise anlayışı ve kilise anlayışıyla çok yakın ilişkisi olan kurtuluş anlayışı, Hıristiyan teolojisi açısından önemli konulardandır. Hıristiyan teolojisinde Pavlus’un etkisiyle gelişen insan anlayışına göre insan, Hz. Adem’den bu yana asli günah sahibidir. Bu asli günahtan kurtuluş için Tanrı (Baba) tarafından İsa(Oğul) gönderilmiş ve böylece ete kemiğe büründüğü kabul edilen Oğul’un çarmıha gerilme sonucunda insana asli günahtan kurtuluş imkanı sağlanmıştır. Hıristiyan teolojisine göre, insanın kurtuluşa erişebilmesi için kilise olarak kabul edilmesi gerekmektedir İsa’nın bedenine katılma şeklinde anlaşılan kilise anlayışı açısından kurtuluş, ancak vaftiz olmakla gerçekleşir. Yani, kilise olabilmek için vaftiz olmak zorunlu görülmektedir. Hıristiyan ilahiyatçılar tarafından kilise, özellikle son yüzyıllarda üzerinde yoğun bir şekilde durulan bir konu olmuştur. Mesela, Fransız Katolik Cizvit bir teolog olan Henri de Lubac, II. Vatikan Konsili öncesi ve sonrasında kiliseyi İsa ile yakın ilişki içerisinde ele alıp incelemiş ve bu bağlamda Hıristiyanlığın kurtuluş anlayışına yenilikler getirme gayreti içinde olmakla birlikte nihayetinde kurtuluşun İsa’nın bedeninin üyesi olmaya bağlı olduğunu ima etmiştir. Bu bildirimizde, Kilise Babalarının kilise anlayışlarına değinerek Hıristiyanlık tarihi içerisinde gelişen kilise anlayışı ile kurtuluş anlayışı hakkında, özellikle I. ve II. Vatikan Konsillerinde etkili olan yaklaşımlar doğrultusunda son dönemlerdeki kilise-kurtuluş ilişkisini örneklendirerek aktarmayı amaçlamaktayız.