İlköğretim okulu müdürlerinin disiplin dışı davranışları önlemede gösterdikleri liderlik davranışları

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Denizli il merkezinde görev yapan öğretmenlerin, ilköğretim okul müdürlerinin disiplin dışı davranışları önlemede gösterdikleri liderlik davranışlarına ve bu davranışların etkililiğine ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırmanın örneklemini 2008-2009 eğitim öğretim yılında Denizli il merkezindeki resmi ilköğretim kurumlarında görev yapan 338 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada, öğretmenlere, araştırmacı tarafından geliştirilen 48 sorudan oluşan Okul Müdürlerinin Disiplin Dışı Davranışları Önlemede Gösterdikleri Liderlik Davranışları Ölçeği veri toplama aracı olarak uygulanmıştır. Verilerin analizinde ortalama, standart sapma, t-testi ve tek yönlü varyans analizi ve Scheffe gibi tekniklerden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır: 1. Denizli il merkezindeki ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin, okul müdürlerinin disiplin dışı davranışları önlemede liderlik davranışlarına ilişkin algıları ?orta üstü? düzeydedir. 2. Denizli il merkezindeki ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin, okul müdürlerinin disiplin dışı davranışları önlemede gösterdikleri liderlik davranışlarına ilişkin verdikleri cevapların analizi sonucunda; cinsiyet, öğrenim düzeyi, kademe, branş, mesleki kıdem, daha önce yönetim görevinde bulunup bulunmaması değişkenlerine göre anlamlı fark bulunamamıştır. Bunun yanında, IV. eğitim bölgesinde görev yapan öğretmenlerin, I., III. ve bağımsız bölge okullarında görev yapan öğretmenlere göre algılarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. 3. Çevreyle ilişkiler ve öğrencilerle ilişkiler boyutlarında; cinsiyet, öğrenim düzeyi, kademe, branş, mesleki kıdem, daha önce yönetici görevinde bulunup bulunmaması değişkenlerine göre anlamlı fark bulunmamasına rağmen; I. bölge okulunda görev yapan öğretmenlerin, IV. eğitim bölgesinde görev yapan öğretmenlere göre algıları daha yüksek bulunmuştur. 4. Okul personeliyle ilişkiler boyutunda; cinsiyet, öğrenim düzeyi, kademe, branş, mesleki kıdem, daha önce yönetici görevinde bulunup bulunmaması, çalıştığı okulun bulunduğu eğitim bölgesi değişkenlerinin, öğretmenlerin okul müdürlerinin disiplin dışı davranışları önlemede gösterdikleri liderlik davranışlarına ilişkin algıları üzerinde anlamlı bir fark oluşturmadığı görülmüştür. 5. Okul ortamı ve ikliminin geliştirilmesi boyutunda; cinsiyet, öğrenim düzeyi, kademe, branş, daha önce yönetici görevinde bulunup bulunmaması değişkenlerinin, öğretmenlerin okul müdürlerinin disiplin dışı davranışları önlemede gösterdikleri liderlik davranışlarına ilişkin algıları üzerinde anlamlı bir fark oluşturmadığı görülmüştür. Bunun yanında, kıdemi 1-5 yıl olan öğretmenlerin kıdemi 16-20 yıl olan öğretmenlere göre, bağımsız bölge okullarında çalışan öğretmenlerin, IV. eğitim bölgesinde görev yapan öğretmenlere göre algıları daha yüksek bulunmuştur. 6. Denizli il merkezindeki ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin, okul müdürlerinin disiplin dışı davranışları önlemede liderlik davranışlarının etkililiğine ilişkin algıları ?etkili? düzeydedir. 7. Denizli il merkezindeki ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin, okul müdürlerinin disiplin dışı davranışları önlemede gösterdikleri liderlik davranışlarının etkililiğine ilişkin verdikleri cevapların sonucunda; cinsiyet, öğrenim düzeyi, branş, mesleki kıdem, daha önce yönetim görevinde bulunup bulunmaması değişkenlerine göre anlamlı fark bulunamamıştır. Bunun yanında, I. kademede görev yapan öğretmenlerin, II. kademede görev yapan öğretmenlere göre, bağımsız bölge okullarında görev yapan öğretmenlerin, IV. bölge okullarında görev yapan öğretmenlere göre algılarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. 8. Çevreyle ilişkiler ve okul personeliyle ilişkiler boyutlarında; cinsiyet, öğrenim düzeyi, branş, mesleki kıdem, daha önce yönetici görevinde bulunup bulunmaması, çalıştığı okulun bulunduğu eğitim bölgesi değişkenlerine göre, öğretmenlerin okul müdürlerinin disiplin dışı davranışları önlemede gösterdikleri liderlik davranışlarının etkililiğine ilişkin algıları arasında anlamlı fark bulunamamıştır. Bunun yanında, I. kademede görev yapan öğretmenlerin, II. kademede görev yapan öğretmenlere göre algılarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. 9. Öğrencilerle ilişkiler, okul ortamı ve ikliminin geliştirilmesi boyutlarında; cinsiyet, öğrenim düzeyi, kademe, branş, mesleki kıdem, daha önce yönetici görevinde bulunup bulunmaması değişkenlerinin, öğretmenlerin okul müdürlerinin disiplin dışı davranışları önlemede gösterdikleri liderlik davranışlarının etkililiğine ilişkin algıları üzerinde anlamlı bir fark oluşturmamasına rağmen, bağımsız bölge okullarında görev yapan öğretmenlerin, IV. ve V. bölge okullarında görev yapan öğretmenlere göre algılarının daha yüksek olduğu saptanmıştır.

The purpose of this research is to determine the perceptions of teachers at central Denizli primary schools towards primary school prıncıpals? leadership behaviours and the effectiveness of these behaviours in preventing from undisciplined behaviours. The sample of the study consists of 338 teachers working for primary schools during 2008-2009 academic year in central Denizli. The 48 item scale developed by the researcher named as ? Primary School Principals? Leadership Behaviours in preventing from Undisciplined Behaviours? was applied to teachers. The data has been analyzed by using the techniques such as average, standart deviation, the t-test and one-way anova. According to findings, the following results have been reached: 1. The perceptions of the teachers working at central Denizli primary schools towards school prıncıpals? leadership behaviours in preventing from undisciplined behaviours are `moderately high? level. 2. There is no significant relationship between the perceptions of teachers towards school prıncıpals? leadership behaviours in preventing from undisciplined behaviours according to the variables of gender, educational level, grade, branch, seniority and working as a principal in the past. However, the perceptions of the teachers working at IV. education zone have been found higher than the perceptions of the teachers working at I., III. and independent education zones. 3. In dimensions of `relations with environment? and ` relations with students?; altough there is no significant relationship between the perceptions of teachers towards school prıncıpals? leadership behaviours in preventing from undisciplined behaviours according to the variables of gender, educational level, grade, branch, seniority and working as a principal in the past, the perceptions of the teachers working at I. education zone have been found higher than the perceptions of the teachers working at IV. education zone. 4. In the dimension of `relations with school staff?;there is no significant relationship between the perceptions of teachers towards school prıncıpals? leadership behaviours in preventing from undisciplined behaviours according to the variables of gender, educational level, grade, branch, seniority, working as a principal in the past and education zone. 5. In the dimension of `developing school climate?; there is no significant relationship between the perceptions of teachers towards school prıncıpals? leadership behaviours in preventing from undisciplined behaviours according to the variables of gender, educational level, grade, branch and working as a principal in the past. However, the level of perceptions of teachers working for 1-5 years have been found higher than the level of perceptions of teachers working for 16-20 years, and also the perceptions of the teachers working at independent education zone have been found higher than the perceptions of the teachers working at IV. education zone. 6. The perceptions of the teachers working at central Denizli primary schools towards the effectiveness of school prıncıpals? leadership behaviours in preventing from undisciplined behaviours are `effective? level. 7. There is no significant relationship between the perceptions of teachers towards the effectiveness of primary school prıncıpals? leadership behaviours in preventing from undisciplined behaviours according to the variables of gender, educational level, branch, seniority and working as a principal in the past. However, the perceptions of the I. grade teachers have been found higher than the perceptions of the II. grade teachers. Besides, the perceptions of the teachers working at independent education zone have been found higher than the perceptions of the teachers working at IV. education zone. 9. In the dimensions of `relations with environment? and `relations with school staff?; there is no significant relationship between the perceptions of teachers towards the effectiveness of chool prıncıpals? leadership behaviours in preventing from undisciplined behaviours according to the variables of gender, educational level, branch, seniority,working as a principal in the past and education zone, while the perceptions of the I. grade teachers have been found higher than the perceptions of the II. grade teachers. 10. In the dimensions of ` relations with students? and `relations with environment?; while there is no significant relationship between the perceptions of teachers towards the effectiveness of school prıncıpals? leadership behaviours in preventing from undisciplined behaviours according to the variables of gender, educational level, grade, branch, seniority, working as a principal in the past, the perceptions of the teachers working at independent education zone have been found higher than the perceptions of the teachers working at IV. and V. education zones.