Şiî fıkhında kıyası reddetmenin mümkünlüğü üzerine

Abstract

Tüm düşünce sistemlerinde olduğu gibi İslami düşüncede de kıyas, metot olarak geniş yer tutmaktadır. Bu anlamda felsefeden kelama, mantıktan fıkha kadar metot olarak kullanıla gelen kıyas tekniği aynı zamanda kapsam ve uygulamalarında tartışıla gelmiştir. Tüm tartışmalara rağmen İslam düşünce ekolleri arasında uygulama konusunda kendisinden vazgeçilemeyen kıyas, daima gündemde tutulan bir metot olagelmiştir. Çünkü nasların sınırlı sorunların sınırsız olduğu ön kabulü kıyas metoduna geniş yer açmakta böylece İslami düşünce, karmaşık ve dinamik hayat karşısında daha kolay tutunabilmekte ve insanların dini pratiklerine kolay çözüm bulabilmektedir. Dolayısıyla bu kadar etkin bir role sahip olan kıyas metodunun Ehl-i sünnet’in karşısında duran Şii/Caferî mezhebinde nasıl tanımlandığı, yorumlandığı ve uygulamaya sokulup sokulmadığı konusu fıkıh ilmi açısından önem arz etmektedir. İşte bu makale; Şii düşüncede kıyas metodunun uygulamada nereye tekabül ettiği, teorik olarak reddetmenin pratikte de mümkün olup olmadığını örnekleri ile değerlendirmeyi amaçlamaktadır.