İkinci Dünya Savaşı'nda Türkiye'nin değişken dış politikalarının basına yansıması (1939-1945)

Abstract

1939-1945 süreci hemen hemen tüm dünya devletleri için olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti için de oldukça önemli dönemdir. Jeopolitik konumu sebebiyle hem Mihver Devletlerinin hem de Müttefiklerin, yanında savaşa girmesini istediği Türkiye, bu baskıları her defasında farklı politik stratejilerle savuşturmayı başarmıştır. Bu farklı stratejiler ise kısa vadede Türk dış politikasında çarpıcı değişikliklere yol açmıştır. Dönemin basınında hükümet etkisi ve sansürü oldukça yüksek olduğundan bu değişken politikaları, devrin gazeteleri ve yazarları her defasında farklı dinamikleri savunarak benimsenmesi için çaba harcamışlardır. Sadece dış politikadaki gelişmeler değil, ülke içi siyasi hareketlerde de Türkiye yine kısa süreli olağanüstü yasalar, vergiler çıkarmıştır. Bunları başta ulusal basının neredeyse tamamı desteklemişse de; savaşın sonlarına doğru tüm dünyada oluşan liberal-demokratik atmosfer sayesinde basında muhalif sesler yükselmeye başlamıştır. Sonuç olarak savaş dönemi boyunca basında çıkan haberler tetkik edildiğinde kısa vade zarfında, aynı konu hakkında çok tutarsız yorumlamalar göze çarpmaktadır. Tezin ana hedefi bu yorum farklılıklarını tespit ederek, dönemin politik ve fikirsel realitesini gözler önüne sermektir. Anahtar Kelimeler: Türk Basını, II. Dünya Savaşı, Değişken Politika, Politika Polemikleri , Türk Dış Politikası.

1939-1945 period is very important process for Turkey, as much important as other countries in the World. Geopolitical position of Turkey caused both external pressures from Axis and Allies sides who tried convince Turkey to take her side during the War. Turkey succeeded to refrain from these efforts eachtime by different political strategies. This different strategies caused dramatic changes on Turkis Foreign Policy practises in short-term. Because of the common practice of cencorship and government effects on media this rapidly changing policies is defended by newspapers and writers of the period who endeavoured for wide spread support of the different policies. Not only developments on foreign policy but also domestic one paved the way for dramatic shifts in politics for short term such as implemention of special taxes and emergency law in Turkey. Even though national press, supported all these implementations in the beginning, with the rising sentiment for liberal-democratic values through the end of war changed the situation and increased the voice of opponents in media. Main aim on thesis reveals the political and intellectual realities of the period by detecting distinct views and disparities among journalists. Key Words: Turkish Media, World War II, Changes on Politics, Polemics on Politics.