Amerika Birleşik Devletleri'nin petrol politikası: Ortadoğu örneği (1950-1990)

Abstract

Bu araştırmada 20. yy.ın ikinci yarısında ABD'nin Ortadoğu'da izlemiş olduğu çeşitli politikalar ele alınmıştır. Buna bağlı olarak Türkiye'nin bu politikaları uygulamada ABD'nin önemli bir müttefiki olduğu belirtilmiştir. Çalışmanın amacı bu değişen politikaları öngörülen sebepleriyle birlikte tanımlayarak ortaya koymaktır. ABD'nin Ortadoğu'yu 50 yıl boyunca diplomatik ve stratejik mücadele vererek aktif bir şekilde kontrolü altına almaya ve böylelikle OPEC'in yönetimi ve / veya denetimini sağlayarak global ekonomide güçlü bir şekilde söz sahibi olmaya çalıştığı gösterilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda Ortadoğu'nun iki dünya savaşı arasındaki durumu özetlenmiştir. Birinci Dünya Savaşı öncesi Batılı devletlerin Ortadoğu üzerine yapmış olduğu projeler ve anlaşmalar anlatılıp, Birinci Dünya Savaşı'nda ve sonrasında Ortadoğu'nun durumu ele alınmıştır. ABD'nin ?Domino Teorisi?ni Ortadoğu petrollerine daha yakın olma ve denetimi altında tutmak için bahane olarak kullanması üzerinde durulmuştur. İkinci Dünya Savaşı Sonrası oluşan Soğuk Savaş Dönemi ve iki kutuplu bir dünya aktarılmış; bu döneme damgasını vuran OPEC ve Petrol Ambargoları hakkında bilgi verilmiştir. Burada OPEC'in hiyerarşik ve politik durumu ele alındıktan sonra OPEC'in daha sonraki yıllardaki konumu gözler önüne serilmek istenmiştir. Ayrıca ABD'nin İkinci Dünya Savaşı sonrası Ortadoğu politikaları ele alınmıştır. Bu arada bölgedeki önemli gelişmeler hakkında da bilgi verilmiş; Türkiye'ye ve Türkiye'nin ABD politikalarındaki genel konumuna da odaklanılmıştır. ABD'nin Ortadoğu ve dış politikaları arasında Türkiye'nin nerede yer aldığı da vurgulanmıştır.

This thesis report has been prepared to illustrate that in the second half of the 20th century the US has displayed a policy regarding the Middle East and in relation to it, Turkey has become a significant support for the application of these policies. My aim is to portray the shifting policies and their hypothesized reasons. It is demonstrated that the US has been leading a five decade diplomatic and strategic struggle to actively control the Middle-east so as to have a strong saying in global economics through the manipulated supervision of OPEC. In this respect, the situation of Middle-East between two world wars were summarized. The treaties and the projects that were signed and agreed to be done by the Western Countries are underlined where as the stiuation of the Middle-East is by means of ?Domino Theory? was highlighted before and after the World War I. Then ?the Cold War Era? was discussed as the world was seperated into two polars and the events that caused to establish OPEC and its Oil Embargoes. The emphasis will be given to OPEC; its status as a world power and what is to be expected of its future. In addition to all these, US Middle Eastern Policies after the World War II will be dealt with. Meanwhile some important developments that took place in the Middle-East were mentioned. Turkey and its importance in US policies in general are also focused. How Turkey fits into the contemporary US Foreign and Middle Eastern policy will be explained.