Arap dünyasında yazılmış çağdaş hadis şerh çalışmalarına bir bakış (Sahîh-i Müslim Şerhleri “el-Kevkebü’l-vehhâc” ve “Fethu’l-mün‘im” özelinde)

Abstract

Geçmişte olduğu gibi günümüzde de hadis kitapları şerh edilmektedir. Türkiye’de kaleme alınan şerhlerin yanı sıra İslam dünyasında da yeni telif edilen hadis şerhleri bulunmaktadır. Ancak Türkçe yazılan şerhlerin aksine son dönemlerde Arap dünyasında yazılan şerhler hakkında ülkemizde bir araştırma tespit edilememiştir. Bu çalışmada, her ikisi de Sahîh-i Müslim şerhi olan el-Kevkebü’l-vehhâc ve Fethu’l-mün‘im adlı eserler incelenerek Arap dünyasında kaleme alınan çağdaş şerhler hakkında bir izlenim elde edilmeye çalışılmıştır. Söz konusu iki eser, muhtelif yönlerden, mukayeseli bir şekilde ele alınarak özellikleri ortaya konulmuştur. Bunun yanında, muasır birer şerh olarak eserlerin hadislerle modern bilgiler arasında ne ölçüde bağlantı kurdukları ve güncel meselelere ne kadar değindikleri de araştırılmıştır. Sonuç olarak el-Kevkebü’l-vehhâc’ın klasik şerhlerden pek bir farkı olmadığı, Fethu’l-mün‘im’in ise iç dizayn, muhteva ve üslup bakımlarından klasik şerhlerden farklı olduğu kanaatine varılmıştır.

Just like the case in the past, commentaries are still being written on ?ad?th manuals. Besides the ones written in Turkey, there are ?ad?th commentaries recently written in the Islamic world. Unlike the ones written in Turkish, however, the recent ?ad?th commentaries written in the Arab world attracted no scholarly attention in Turkey. The present work aims at gaining insight into modern ?ad?th commentaries written in the Arab world based on our analysis of two commentaries on Muslim’s ?a???, namely al-Kawkab al-Wahh?j and Fat? al-Mun?im. Through a comparative analysis of the two commentaries, the present work provides information about the features of both commentaries from different aspects. Moreover, it examines the extent to which the two contemporary commentaries provide insight into the connections between traditions and information available in our time and the extent to which they address the problems of this age. As a result of this analysis, it concludes that al-Kawkab al-Wahh?j is not very different from classical ?ad?th commentaries while Fat? al-Mun?im differs from them in terms of inner structure, contents, and style.