Cumhuriyet gazetesine göre Türkiye'de ekonomi-politik (1930-1945)

Abstract

Bu çalışma Türkiye'de 1923 yılından itibaren başlayan büyük dönüşümün 1930?1945 yılları arasındaki ekonomi politik boyutunu ele almakta, bunu da dönemin önemli yayın organlarından ?Cumhuriyet? gazetesinin ışığında sunmaktadır. Yeni kurulan devletin yaşadığı büyük değişim en çok siyasal, sosyal ve ekonomik alanlarda kendini göstermiştir. Bütün bu gelişmeler dönemin önemli gazetesi ?Cumhuriyet?'e günü gününe yansımış, gazete tek parti iktidarının politikalarını genellikle desteklemiştir. ?Cumhuriyet?'in bu tavrında kuşkusuz gazetenin yıllarca genel yayın politikasını belirleyen Yunus Nadi'nin Atatürk'le olan ve Atatürk'ün ataşemiliterlik yıllarına kadar giden dostluğu ile milletvekili kimliğinin büyük payı olmuştur. Ancak gazete hükümetlerin bazı uygulamalarını yanlış ya da yetersiz bulmuş, bunları eleştirmekten de kaçınmamıştır. Gazete milli amaçların gerçekleşmesi için yoğun çaba sarf etmiş, bazı durumlarda millete önderlik etmiştir. 1930'larda tasarruf ve yerli malı kullanımını özendiren yayınlar bu amaca hizmet etmiştir. Gazete Türk toplumun sorunlarına da çok duyarlı davranmış, özellikle de nüfusunun yüzde sekseninin geçimini tarımdan sağladığı bir ülkede tarımın desteklenmesinin şart olduğunu savunmuştur. Yunus Nadi ziraatın kalkındırılmasının sanayileşmeden daha önemli ve öncelikli olduğunu ileri sürerek, kalkınmanın gerçekleşebilmesi için özellikle köylünün koşullarının iyileştirilmesi ve tarımın ıslah edilmesini istemiştir. Gazete başka konularda da sorunlara dikkat çekmeye çalışarak, önerilerde bulunmuştur. Tüm bu çabalar kimi zaman sonuç vermiş, dönemin hükümetleri gazetenin tavsiyeleri doğrultusunda bazı uygulama değişikliklerine gitmiştir. Bu nedenle gazetenin dönemin ekonomi politikalarında söz sahibi olduğu, bazı uygulamaların değiştirilmesinde etkili olduğu anlaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Cumhuriyet gazetesi, 1930?1945, Ekonomi Politik, Yunus Nadi,

A huge transformation began in Turkey in 1923. This study deals with the political economy aspect of it during 1930 and 1945. This has been achieved in the light of the ?Cumhuriyet?, one of the most notable newspapers of the day. The thorough transformation which was undergone by the newly founded state were particularly in political, economical, and social domains. All those developments were on the ?Cumhuriyet? day by day and it stood behind the policies of the single-party rule in general. What contributed to this stance was the chief editor Yunus Nadi?s fellowship with Atatürk- going back to the years of military-embassy besides his deputy credential. Yet the newspaper found some practices of the goverments as wrong or inadequate and didn?t hesitate to criticize them. The newspaper endeavoured to achieve the national targets and pioneered the nation in some occasions; such as the publications in 1930?s to encourage savings and the use of domestic goods. It was responsive to of the society?s concerns and advocated the improvement of the agriculture. Arguing that should take precedence over industrialization, Yunus Nadi stipulated that the agriculture sector should be rehabilitated for the development. The newspaper made relevant suggestions and paid attention to this problem and other problems. The efforts yielded some good results, and the governments amended some practices in accordance with the newspaper?s suggestions, so it had a voice in economic policies and were assertive in amending some practices. Key Words: The newspaper ?Cumhuriyet? (The Republic), 1930-1945, Political Economy, Yunus Nadi, Agriculture.