Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türk romanında insan psikolojisi

Abstract

"Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türk Romanında İnsan Psikolojisi" başlıklı bu çalışmada, 1872-1923 yılları arasında yayımlanmış on dokuz yazara ait yirmi dört roman, psikolojinin sunduğu veriler ışığında ve kronolojik bir sıra dâhilinde muhteva, yapı, dil ve üslûp açılarından psikotematik olarak çözümlenip değerlendirmiştir. Çalışmada, Türk romanının insan psikolojisi bağlamındaki yaklaşık yarım asırlık gelişim seyri ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışma boyunca roman teorileri, yazarların görüşleri ve Türk romanını insan psikoloji açısından değerlendiren eserler kaynak olarak kullanılmış; yer yer bu kaynaklara atıflar yapılmıştır. Çalışmanın "Giriş" kısmında psikoloji, birey, edebiyat, edebî eser, edebî eserle insan arasındaki ilişkiler, Batı ve Türk toplum hayatında bireyin oluşum süreci üzerinde durulmuştur. Tezin asıl özünü oluşturan ana bölümlerden ilkinde, belirlenen temalarla roman kahramanlarının psikolojileri; ikincisinde olay örgüsü, zaman, mekân, nesne, eşya, anlatıcı ve bakış açısı ile kahramanların psikolojileri arasındaki ilişkiler üzerinde durulmuştur. Üçüncü ana bölümde ise romanlardaki dil, anlatım tarzları ve üslûbun insan psikolojisini ifadede ne tür bir mahiyet arz ettiği çözümlenmeye çalışılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlar, "Sonuç" bölümünde özetlenmiştir. Anahtar Kelimeler: İnsan psikolojisi, psikanaliz, Türk romanı, birey, bilinç, bilinçaltı

In this study, Human Psychology in Turkish Novel from Tanzimat (Reorganization Era) to the Republic (Republican Era) twenty four novels of nineteen writers, which were published between 1872 and 1923 have been analysed in chronological order in terms of psychology and in the context of content, structure, tone, style and psycho-thematically. The process and development of Turkish novel, which lasted about half a century, have been tried to be determined within the context of human psychology. Throughout the study, theories of novel, views of writers, and the works dealing with human psychology have been used as primary sources and attributions to these sources are made if necessary. In the first part of the study "Introduction", the relationship with human beings and psychology, individual, literature, and literary work, and also formation of individuals in the Turkish and Western societies have been dwelt upon. In the first chapter, which is the core part of the dissertation, the psychology of the characters in the novels with determined themes has been dealt with. In the second chapter, plot, time, space, object, symbol, narrator and the point of view of the narrator and their relationship with the psychology of the characters have been analysed. In the third chapter, the semantic, tone and style of the novels and their effects on the psychology of the characters have been tried to be analysed. In the conclusion part, the results obtained in the study have been summarised. Key Words: Human psychology, psychoanalysis, Turkish novel, individual, conscious, subsconscious