Denizli kentindeki Babadağlı ve Buldanlı aile işletmelerinde hemşehrilik ve akrabalık bağlamında sosyal sermayenin işleyiş mekanizmaları

Abstract

Bu çalışma, Denizli tekstil sanayisinde baskın konumdaki Babadağ ve Buldan kökenli aile firmalarının üretimi ve emeği nasıl organize ettikleri ve bu süreçte firma sahiplerinin birbirleriyle ve firmalarındaki çalışanlarla olan hemşehrilik ve akrabalık bağlarının sosyal sermaye biçiminde oynadığı rolü açıklamaya çalışmaktır. İlişkisel sosyolojinin belli kavramsal araçlarının kullanıldığı bu çalışmada, Denizli tekstil iş kolundaki sermaye hacmi ve yoğunluğuyla öne çıkan bu firmalar, aynı kökenden gelen ve baskın konumda olmayan firmalarla birlikte, etnografi temelli bir alan araştırması aracılığıyla belli bir örneklem dâhilinde incelenmiştir. Babadağ kökenli ve Buldan kökenli firmalar birbirleriyle keskin bir biçimde rekabet etmelerinin yanı sıra, özellikle hemşehrilik ve akrabalık gibi tanışıklıklar dolayısıyla çıkar temelli dayanışmacı ilişkiler de kurabilmişlerdir. Buna karşın, mezkûr baskın firmalar diğer firmaların üretemediği belli ürünlerde uzmanlaşmışlardır. Bunun yanı sıra kâr marjı çok düşük belli tekstil ürünleri orta ölçekli ve küçük ölçekli firmalara fason yaptırmaları ve görece kar marjı yüksek tekstil dışı sektörlerde faaliyet göstermeleri, alandaki firmalarla tersine çevrilmesi güç olan tahakküm ilişkilerini yeniden üretmeye hizmet etmektedir. Ayrıca, Denizli tekstil sanayisinin geçirdiği dönüşümler, Üçüncü İtalya'daki sanayi bölgelerindeki dönüşümlere belli bakımlardan benzemektedir. Bunun yanı sıra Denizli tekstil sanayisi güçlü bir biçimde kalkınmacı devletin kılavuzluğunda endüstriyel gelişimini devam ettirmektedir. Anahtar Kelimeler: Denizli, Tekstil Sanayisi, Babadağ, Buldan, Aile firmaları, Baskın Firmalar, Hemşehrilik ve Akrabalık Ağları, Bourdieu, Alan, Sermaye, Habitus.

This study aims to describe how Babadağ and Buldan origin family companies in dominant position in Denizli textile industry organize production and labor and the role of citizenship and blood relations between company owners themselves and with their employees in the form of social capital. In this study which uses certain conceptual tools of relational sociology, these outstanding companies with their capital volume and intensity in Denizli textile branch of industry as well as other companies from the same origin but without a prominent position have been examined in a certain sample through an ethnography based field study. Babadağ origin and Buldan origin companies, despite having a sharp competition with each other, have been able to establish interest oriented solidarist relationships especially through acquaintances such as citizenship and blood relation. Moreover, the aforementioned companies have specialized in certain products which cannot be produced by others. The fact that they outsource certain textile products with very low profit margin from medium and small scale companies and operate in non-textile industries with high profit margin serves to recreate domination relations which are hard to reverse with the companies in the field. Furthermore, transformations in Denizli textile industry have certain similarities with those experienced in industrial areas in the Third Italy. On the other hand, Denizli textile industry continues its industrial development under guidance of a powerfully developmentalist state. Key Words: Denizli, Textile Industry, Babadağ, Buldan, Family Companies, Dominant Companies, Citizenship and Blood Relations, Bourdieu, Field, Capital, Habitus.