Bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri ve uygulama

Abstract

Her gün daha da artan rekabet ortamında işletmeler varlıklarını sürdürebilmek için, en iyi kalitedeki ürünü en uygun fiyata ve en kısa sürede müşterilerine sunmak durumundadırlar. Bu durumda ürünlerin müşterilere zamanında teslim edilebilmesi için güvenilir nakliye firmalarına ihtiyaç vardır. Özellikle işletmelerin hizmet kalitesinin geliştirilmesi ve müşteri memnuniyetinin sağlanması gerekliliği doğru nakliye firması ile çalışmayı zorunlu kılmaktadır. İşletmeler doğru nakliye firmasını belirlemek için birbiri ile çelişen kriterler altında çeşitli alternatifler arasından seçim yapmak durumundadırlar. Klasik karar verme yöntemleri, belirsiz ve kesin olmayan durumları ele almada yetersiz kaldığından bu gibi durumlarda bulanık karar verme yöntemlerini kullanmak uygun olmaktadır. Bu tez çalışmasında, işletmelerin karar problemlerinde karar vericiler tarafından yapılan sözel değerlendirmelerde yer alan belirsizliği ele alabilmek için Bulanık Çok Kriterli Karar Verme yöntemleri önerilmiştir. Tez çalışmasının uygulama bölümünde Denizli Makine İmalat Sanayinde faaliyet gösteren bir işletmenin nakliye firması seçim problemine Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Bulanık TOPSIS yöntemleri ile çözüm aranmıştır. İşletmenin Kazakistan'da faaliyet gösteren müşterisine ürünlerin teslimatı için beş nakliye firması alternatifi arasından belirlenen kriterler altında en uygun nakliye firmasının belirlenmesinde işletmeye yardımcı olunmaya çalışılmıştır.

In a competitive environment in order to survive, companies should supply high quality products with compatible prices and smaller lead times to their customers. In such a case, companies need reliable transportation firms to deliver their products to the customers on time. Especially companies have to work with the right transportation firms for improving service quality and providing customer satisfaction. In order to determine the right transportation firm, companies should make a selection among various alternatives under conflicting criteria. Classical decision making methods are inadequate to deal with ambiguous and imprecise situations so using fuzzy decision making methods will be appropriate. In this thesis, in order to take vague nature of the linguistic assessment into consideration, fuzzy multi criteria decision making methods are proposed. At the application part of this thesis, transportation firm selection problem of a company which operates in Denizli Machinery Manufacturing Industry is tried to be solved with fuzzy Analytical Hierarchy Process and fuzzy TOPSIS methods. It is aimed to guide the company to select the most suitable transportation firm among five alternatives under the determined criteria for delivering their products to the customer located in Kazakhstan.